MAKALELER / AĞARTICILAR
MAGNEZYUM VE KALSİYUM GİBİ SERTLİK BAĞLAYICILAR
Temizlik ürünleri maliyetlerinde önemli bir yer tutar. Sudaki kalsiyum ve magnezyum tuzlarını bağlayarak temizlik üzerindeki olumsuz özelliklerini ortadan kaldırırlar. Özellikle çamaşır yıkamalarında, sudaki kirecin bağlanması önem taşır.
Sert suyla yapılan temizliklerde, kireç yüzeylerde birikerek çamaşırların grileşmelerine ve yıpranmalarına; bulaşık makinalarında temizlik performansının düşmesine, enerji kayıplarına ve hijyen riskinin artmasına yol açar.
En yaygın olarak kullanılan sodyum trifosfat tır. (stpp) Su sertliğinin etkisi bir yıkamada anlaşılmaz ancak 15 yıkama sonrasında görülebilir.
STPP oranları birbirinden farklı deterjanlar üretilmektedir. Bu nedenle ürün seçiminde deterjan içindeki oranların ve temizlikte kullanılan suyun sertliğini bilmek gerekmektedir.
ALKALİLER
Alkalinite bir ortamdaki hidroksil (OH-) iyonlarının yoğunluğunu verir. Deterjan içindeki alkaliler yıkama ortamındaki OH- iyonlarının yoğunluğunu, dolayısıyla pH ını yükselten maddelerdir. Kirler asidik olduklarından ve alkali ortamda daha kolay temizlendiğinden yıkama ve temizlik ortamları genelde alkali ortamlarıdır.
. Alkalinite yıkama ortamında gerek kirini gerekse yüzeyin negatif elektrikte (-) yüklenmelerine, dolayısıyla birbirini iterek kirin yüzeyden ayrılmasına yardımcı olur.
.Alkalinite, çamaşır yıkama ortamında pamuk, keten gibi doğal elyafların genişlemesine ve kabarmasına yaradığından içlerine yerleşmiş kirlerin yıkama suyu ile temaslarını ve temizlenmelerini kolaylaştırır.
.Alkalinite, yağ türü kirlerde bulunan yağ asitlerini sabuna dönüştürerek temizler.
Genel olarak bir yıkama maddesini alkalinitesi ne kadar yükselse, temizleme gücünün de o kadar yüksek olduğunu söyleyebiliriz.
Alkali maddelerin yıkama ortamında uzun süre alkalinitesini koruyabilmesi gerekmektedir. Buna tampon özelliği diyoruz. Başlıca alkali maddeler sodyum hidroksit (NaOH), sodyum karbonat- soda (Na2CO3), sodyum silikat (Na2OSiO2), sodyum meta silikat, sodyum trifosfat.
KİR ÇÖZELMESİNİ ÖNLEYİCİLER
Yıkama ortamında yüzeyden ayrılan, fakat suda çözünmeyen kirler son derece ufak parçacıklar halinde, yüzey aktif maddeler ve STP nin de yardımıyla yıkama ortamında askıda tutulur, yıkama sonunda suyla birlikte ortamdan uzaklaştırılırlar. Bu etkiyi artırmak için deterjanlar kir çökmesini önleyici maddelerle takviye edilmişlerdir. Başlıca CMC denilen karboksi metil selüloz dur. Görevi, temizlenen yüzeyi ve kirleri su ile çıkmayacak şekilde kaplama ve kirin tekrar yüzeye çökmesini önlemektir. Yalnızca selüllozik elyaflarda etkilidirler. Polyester türü çamaşırlarda farklı türden kimyasallar kullanılmaktadır.
OPTİK AĞARTICILAR
İnsan gözü, renk olarak geniş bir elektromanyetik salınım tayfının dar bir aralığını algılar. Beyaz olarak görünen ışık üç ana renk olarak kırmızı, mavi, ve sarı renklerin birleşmesinden ortaya çıkar.
Yıkama ve ağartma işleminden geçen çamaşırların hafif sarı renge çalan bir görünümleri vardır. Bunun nedeni çamaşırların üzerine düşen beyaz ışıktaki mavi renk tayfını emerek (absorbe ederek) yansıtmayışlarıdır.
Eskiden, bunu karşılamak için mavi renkte bir boya olan çivit çamaşır temizliğinde kullanılırdı. Günümüzde bu görevi optik ağartıcılar yapmaktadır.
Optik ağartıcılar çamaşır üzerine düşen ve güneş ışığında %2-5 oranında bulunmasına karşın gözle görünmeyen mor ötesi ışınlar (290nm) emer ve bunları gözle görünebilen mavi renk tayfındaki floresan ışığına çevirerek yansıtır. Çamaşırlar olduğundan daha beyaz ve temiz görünür. Bu bir optik aldatmacadır ancak etkilidir.
Optik ağartıcıların etkili olabilmeleri için çamaşırlar tarafından absorbe edilmeleri gereklidir. Pamuklu, polyester ve polyamid kumaşlar için farklı optik ağartıcılar geliştirilmiştir.
Klorlu ağartıcılara dayanıklılıkları farklı optik ağartıcılar vardır.
Piyasadaki hemen tüm deterjanlarda optik ağartıcı bulunmaktadır. Belli bir miktarın üzerindeki optik ağartıcının yararı yoktur. Optik ağartıcıların renkli çamaşırlar üzerinde bazı olumsuz etkileri de bulunmaktadır.
KOROZYON ÖNLEYİCİLERİ
Temizlik işlemlerinde kullanılan kimyasalların metal aksama zarar vermemesi istenmektedir.Yıkama ortamında silikatlar metal yüzeyler üzerinde kimyasal reaksiyona girmeyen (ineri) ince film tabakası oluşturarak, metalleri paslanmaya karşı korurlar.
KÖPÜK DÜZENLEYİCİLER
Elde veya açık makinalarda kullanılan yıkama maddelerinde köpük olması bir sakınca oluşturmaz. Hatta ürünün kullanım miktarının yeterli olup olmadığının bir ölçüsüdür. Ancak endüstriyel temizlik işlemlerinde aşırı köpük arzu edilmez. Mekanik etki olumsuz etkilenir, taşmalarla birlikte yıkama maddesi kaybı söz konusudur. En büyük sakınca ise durulamada probleme yol açar. Köpük düzenleyiciler bu olumsuzlukları ortadan kaldırmak için temizlik ürünlerine katılırlar.
ENZİMLER
Bir kimyasal reaksiyonu oluşturan, hızını arttıran ve reaksiyon sonunda değişikliğe uğramadan kalan maddelere katalizör denir. Enzimle biyolojik katalizatör diyebileceğimiz protein molekülleridir.
Bazı kirleri oluşturan ufak moleküller kendi başlarına suda kolayca çözümlenmelerine karşın bir araya geldiklerinde çözünmeleri güçleşir. Enzimler, büyük moleküllerinin birleşme noktalarını etkileyerek bu bağın gevşemesini sağlar. Birleşme noktalarından parçalanan moleküller ayrışarak suda çözünür hale gelir. Bu reaksiyonun sonunda enzimler bir katalizör olduklarından hiç bir kayba uğramazlar. Serbest kalan enzimler yeniden görev yapabilirler.
Enzimler seçici (selektif) çalışırlar. Bazıları proteinleri, bazıları yağları, bazıları ise sadece karbonhidratlar parçalarlar. Etkileri açısından üç grupta toplanırlar.
Protease: Protein moleküllerini parçalar
Amylase: Karbonhidrat moleküllerini parçalar
Lipasa : Yağ moleküllerini parçalar
Yaygın olarak kullanılan protease dir.
Enzimlerin etkili olabilmesi için
Yıkama suyu sıcaklığının 600C nin altında
Yıkama ortamı pH ının 9 civarında
Klorlu ağartıcının ortamlarında çalışılmalıdır.
En önemlisi enzimlerin etkinliklerini 12-18 saat gibi uzun bir süre içinde gösterebilmesidir.
DETERJANDA PARFÜM
Temizlenen malzemelere güzel bir koku vermek, yıkama esasında yüzeyden ayrılan kirin ısının etkisiyle ortaya yaydığı kötü kokuları örtmek amacıyla yıkama maddelerine parfüm eklenir.
AĞARTMA MADDELERİ
Ağartma maddeleri özellikle çamaşır temizliğinde vazgeçilmez olmakla birlikte yanlış kullanmaları halinde çamaşırları en çok yıpratan ve ömürlerini kısaltan kimyasallardır.
Ağartma maddeleri
Bir çok leke türünü beyazlatarak çıkarmak
Çamaşırları genel olarak ağartmak
Gibi temel görev üstlenirler.
Çamaşırlar yıkama maddeleri ile kirden temizlenir, ağartma maddeleri ile lekeleri çıkarılır ve genel olarak beyazlatılır.
Unutulmamalıdır ki ağartma hiçbir zaman iyi bir yıkamanın yerini alamaz. Kirleri beyazlatarak temizleyemezsiniz.
Kireç ve demirden kaynaklanan renk farklılıklarını ağartma maddesi kullanarak gidermek mümkün değildir. Aksine demirin katalizör etkisiyle çok hızlı reaksiyona giren ağartıcılar çamaşır elyaflarını yıpratarak ömürlerini kısaltır.
Ağartma işleminde ana amaç tekstil elyafın yıpranmadan lekelerin çıkarılması ve çamaşırın beyazlatılmasıdır. Ağartma maddelerinin çamaşırda oluşturduğu hasar bir daha giderilemez.
Ağartıcılar temelde iki gruba ayrılırlar:
Klor bazlı ağartıcılar
Kalsiyum hipoklorit (Kireç kaynağı)
Sodyum hipoklorit Çamaşır suyu
Sodyum dikloro isosiyanürat (Chloran Activ)
Oksijen bazlı ağartıcılar
Perporat (Hydro Per Powder)
Hidrojen peroksit (Raptor)
KLOR BAZLI AĞARTICILAR
Kireç kaymağı yıkama ortamında bol miktarda kalsiyum getireceği için çamaşır yıkamaları için uygun değildir.
Sodyum hipoklorit (çamaşır suyun), ülkemizde kullanılan en yaygın ağartma maddesidir. Ucuz ve etkilidir. Dezenfeksiyon özelliği vardır. Ancak, çamaşırlar için tehlikelidir. Üretim sırasında kullanılan sodyum hidroksit, klor gazı ve su ağır metal iyonlarından tamamen arındırılmış olmalıdır. Aksi halde bozuşarak içindeki aktif klorun azalmasına yol açar. Isı, ışık ve konulduğu ambalaj içindeki yabancı maddeler de bozunmaya yol açar.
Klor bazlı ağartıcıların etkinlikleri, yıkama suyu sıcaklığına, yıkama ortamında serbest halde bulunan ağır metal iyonlarının miktarına ve yıkama ortamının pH ına göre değişir.Yıkama suyunun sıcaklığına göre ortamdaki aktif klor miktarını son derece iyi ayarlamak gerekir. Ağır metal iyonları de EDTA veya STP tarafından bağlanmış olmalıdır. Yıkama ortamı pH ı 8-11 arası olmalıdır. Daha düşük pH larda aktif klor, klor gazı son durulama suyuna antiklor ilave edilmelidir.
Çamaşır üzerinde kalan klor ütü veya kurutma dolaplarında yıpranmaya ve sararmaya yol açar.
Sodyum dikloro isosiyanürat: Pahalı olmasına karşın en güvenli klor bazlı ağartma maddelerinden biridir. Aşırı sıcak ve nem olmazsa, aktif klor seviyesini kaybetmeden uzun süre stabil kalır. Çok hızlı reaksiyona girerek çamaşır elyaflarını yıpratmaz.
Klor ağartıcıların 600C nin üzerinde kullanılmaları tavsiye edilmez.
HİDROJEN PEROKSİT BAZLI AĞARTICILAR
Sodyum perborat NaBo2H2O2.3H2O
Sabitli bir ağartma maddesi olduğundan; organik maddeler, yüzey aktif maddeler, parfüm vb. İle reaksiyona girmediğinden tüm temizlik ürünleri için kolaylıkla eklenebilir.
Yıkama ortamında ısı ve alkalitenin etkisiyle hidrojen peroksit (H2O2)açığa çıkararak serbest kalan oksijen (O2) ile ağartma işlevini yerine getirir. Sodyum perboratının ağartma ve beyazlatma etkisi 600C nin altındaki yıkama sıcaklıklarında ağartma etkisinin olabilmesi için perborat aktivatörü olan TAED kullanmak gerekir.
Hatalı kullanımlarda çamaşırlar klora oranla çok daha az yıpranır. Gene, günümüzde kullanılan birçok kumaş boyasının, perboratının ağartma etkisine dayanıklı olduğu gözlenmiştir. Ters sonuçlarla karşılaşmamak için test yapılması tavsiye edilir.
Ağartma maddelerini kullanırken şu noktalara dikkat edilir.
Direkt çamaşır üzerine dökülmemelidir. Yıkama işlemi başladıktan 5 dak. Sonra ilave edilmesi tavsiye edilir.
Su sıcaklığının 600C nin altında olduğu yerlerde veya durumlarda klorlu, üstünde oksijenli ağartıcılar kullanınız
Çok lekeli problemlerde dozajları artırınız
Renkli çamaşırlarda klor bazlı ağartıcılar kullanmayınız
Yünlü, ipekli gibi protein bazlı elyaflarda klor bazlı ağartıcılar kesinlikle kullanılmaz
Klor bazlı ağartıcılar asidik ürünlerle kesinlikle bir arada kullanılmaz.
DETERJAN ANSİKLOPEDİSİ içerisindeki bu ürünleri hiçbir teknik destek almadan ve gerektiğinde hiçbir teknik makine kullanmadan tekbaşınıza imal edebilirsiniz.
DETERJAN ANSİKLOPEDİSİ herkesin çok kolay anlayabileceği ve herkesin çok rahat kullanabileceği sade bir dille yazılmıştır.
DETERJAN ANSİKLOPEDİSİ mevcut işlerinizin gelişmesine katkı verebilir veya yeni bir iş kolu yaratmanızda sizlere ışık tutabilir.
ETİKETLER: AĞARTICILAR NASILYAPILIR,YAPIM,YAPILIŞI,AĞARTICILAR FORMÜLÜ,FORMÜL,FORMÜLLERİ,AĞARTICILAR ELDESİ,İÇERİĞİ,BİLEŞİMİ,AĞARTICILAR İMALATI,İMALAT YÖNTEM VE TEKNİKLERİ,AĞARTICILAR NEDİR,NERELERDE KULLANILIR,HANGİ ALANLARDA KULLANILIR,NASIL ELDE EDİLİR,AĞARTICILAR KULLANIMI,ÖZELLİKLERİ,AĞARTICI ÇEŞİTLERİ,TÜRLERİ,DETERJAN NE DEMEK,DETERJAN İMALATI,İMALAT,İMALATÇILARI,DETERJAN ÜRETİMİ,DETERJAN ÜRETİCİLERİ,DETERJAN NEDEN YAPILIR,DETERJAN BAŞLANGIÇ FORMÜLÜ,DETERJAN YAPMAK,TOZ DETERJAN İMALATI,SIVI DETERJAN ÜRETİMİ,DETERJAN İÇERİĞİ,İÇERİK,DETERJAN BİLEŞİMİ,DETERJAN TERKİBİ,DETERJANIN YAPISI,DETERJAN NASIL KULLANILIR,KULLANIMI,ÖZELLİKLERİ,NEDEN KULLANILIR,DETERJAN NEREDE KULLANILIR,DETERJANLAR,DETERJAN GÜVENLİK BİLGİ FORMU,DETERJAN ANALİZİ,DETERJAN ANALİZLERİ,DETERJAN SPESİFİKASYONU,DETERJAN TEKNİK ÖZELLİKLERİ,DETERJAN MSDS,DETERJAN TEKNİK ŞARTNAMESİ,DETERJAN YAPILIŞI,DETERJAN ELDESİ,ELDE EDİLİŞİ.
DETERJAN ANSİKLOPEDİLERİ...İÇERİKLERİ
DETERJAN ANSİKLOPEDİLERİ...VİDEOLARI
SOLVER KİMYA