MAKALELER / BİTKİLERDE POTASYUM EKSİKLİĞİ VE BELİRTİLERİ..
Potasyum noksanlığı genel olarak Katyon Değişim Kapasitesi (KDK) düşük asit topraklarda görülmektedir. Üç tabakalı kil minerallerini içeren topraklarda bitkiler tarafından aşırı sömürme nedeniyle potasyum kaybı söz konusu olmaktadır. Potasyum noksanlığı aynı zamanda organik topraklarda da sık görülmektedir. Bitkilerin K alımı, potasyumun toprakta difüzyon ve kitle hareketine bağlı olmakta kuru periyotlarda elverişliliği düşmektedir. Toprağın K durumuna bağlı olarak kireçleme bitkilerin potasyum alımını artırabilmekte veya azaltabilmektedir.
Potasyum bakımından fakir topraklarda Ca ve K, NH4 ve K arasındaki antagonizm dikkate alınmalıdır.Topraklarda K:Mg oranı da önem taşımaktadır. Çünkü bu elementlerin birinin diğerine göre fazlalığı bitki gelişmesini etkilemektedir. Bu oran 2:1 ile 5:1 arasında olmalıdır. Potasyum bakımından fakir olan topraklarda K noksanlığının ortaya çıkışı yetiştirilen bitkinin çeşidine bağlı olarak değişmektedir. Potasyum noksanlığında biyokolloidler etkilenmekte ve enzim reaksiyonları bozulmaktadır.
Noksanlıkta gözle görülebilir belirtiler ortaya çıkmasa da sıcak koşullarda bitkilerin turgorunun bozulması ve stoma metabolizmasındaki bozukluktan dolayı solma görülmektedir. Potasyum noksanlığında büyüme başlangıçta az etkilenmekte ve sonraları tamamen durmaktadır. Potasyum mobil durumda bir element olmasına rağmen yaşlı yapraklardan genç yapraklara veya gövdenin büyüyen meristematik dokularına mobilizasyonu her zaman yeterli olamamaktadır. Bu nedenle K noksanlığında boğum araları kısalarak bodurlaşma meydana gelmektedir. Kereviz ve şeker pancarı gibi dikotiledon bitkilerde noksanlıkta rozetleşme görülmekte, oysa patates ve fasulyede görünüm çalımsı bir hal almaktadır.
Büyümede yavaşlama nedeniyle yaşlı yapraklar yeterli K ile beslenen bitkilere göre daha küçük olmaktadır. Genelde yapraklar renklerini korurken bazen koyulaşmakta, mavimsi yeşil renk almaktadır. Birim alana düşen klorofil miktarı arttığı için yapraklarda renk koyulaşmaktadır. Büyümede gerileme yaprak kenarlarından başlaması nedeniyle yaprak kenarları yukarı doğru kıvrılmakta yapraklarda dalgalanmalar meydana gelmektedir.
Potasyum noksanlık belirtileri ilk önce yaşlı yapraklarda ortaya çıkmaktadır. Plasmada dehidrasyon, putrescin veya peroksidaz gibi toksik maddelerin akümülasyonu nedeniyle hücreler ve dokular aniden parçalanarak ölmektedir. Bu zararlanmalar yaprak ucundan başlayarak kenarlarına doğru devam etmektedir. Potasyum noksanlığında tipik nekrotik belirtiler beyaz, sarı veya kahverengi, toplu iğnenin başı büyüklüğünde renkli noktaların belirmesinden sonra çıkmaktadır.
Noksanlığın şiddeti arttıkca nekrotik benekler yaprağın orta kısmına doğru yayılmaktadır. Patates bitkisinde siyah benek hastalığı K noksanlığından kaynaklanan fizyolojik mekanizma bozukluğundan dolayı ortaya çıkmaktadır.
