MAKALELER / ÇİLEK KÜLLENMESİ..ÇİLEK HASTALIĞI..TEDAVİSİ..
ÖZELLİKLERİ
Fungus obligat bir parazittir. Miselyum beyaz renklidir ve yaprakların alt kısmında gelişir. Fungus kışı enfekteli ama canlı yapraklarda geçirir. Yeni çilek alanları için enfekteli üretim materyalleri primer inokulum kaynağıdır. Hava koşulları uygun olduğunda sert, şeffaf konidiospor zincirleri oluşur.
Hastalığın erken döneminde yaprakçıkların alt yüzeylerinde küçük parçalar şeklinde beyaz, ağ benzeri yapılar gelişir. Bu lekelere külleme görünümü veren küçük şeffaf sporlar üretilir. Hastalık şiddetli geliştiğinde yaprakçıklar daha çok enfekte olur ve ağ benzeri gelişme tüm yaprakçıkların alt yüzeyini kaplar. Aynı zamanda fungusa özel fruktifıkasyon organları olan kleistotesiyumlar dağınık olarak ağ benzeri gelişmelerin ucunda bulunabilir.
Askosporları içeren kleistotesiyumlar düşük ışık yoğunluğu olan kısa günlerde, yüksek nem ve düşük sıcaklık koşullarında oluşur. Bu yapılar Önce beyaz olup daha sonra siyahlaşır. Enfekteli bitkiler üzerinde çoğalan sporlar rüzgâr ile taşınarak yeni enfeksiyonlar meydana getirirler. Külleme hastalığının gelişimi ve yayılması için orta ve yüksek nem koşullan ile yaklaşık 15-27°C sıcaklık uygundur.
BELİRTİLERİ
Hastalık, çileklerde yaprak sapları, çiçek demetleri, çiçekler ve meyvelerde zararlanmalara yol açar.
Küllemenin yaprak belirtileri çok tipiktir. Duyarlı çeşitlerde yaprakların alt yüzeyinde beyaz lekeler şeklinde miselyum gelişir, meydana gelen lekeler zamanla birleşir ve yaprak kenarları yukarı doğru kıvrılır. Çilek tarlalarında enfeksiyona bağlı olarak gümüşi bir görünüm oluşur.
Enfekteli yaprakların alt yüzeyinde kuru, morumsu ya da kahverengimsi lekeler gelişir, yaprak üst yüzeyinde ise kırmızı renk değişimi görülür. Değişik zamanlarda enfekte olan yaprakların üst yüzeyinde de düzensiz sarı ya da siyah lekeler oluşabilir.
Tüm gelişme dönemlerinde çiçekler ve meyveler enfeksiyona duyarlıdır. Enfekteli çiçekler, beyaz külleme sporları ile kaplanır, şekil bozuklukları olur ve ölürler. Enfeksiyona bağlı olarak polen üretimi azalır, meyve tutumu az olur. Fungus meyve yüzeyinde beyaz misel oluşturarak sporlanabilir. Meyveler sertleşir ve olgunlaşma normal değildir.
Yaprak enfeksiyonları sonucunda yapraklar zararlanır, etmenin misel tabakası fotosentezi azaltır, nekrozlar oluşur ve hatta yaprak dökümleri meydana gelebilir. Şiddetli enfeksiyonların verim üzerindeki etkisi önemli boyutlardadır. Ürün kayıplarına yaprak ve meyve enfeksiyonları yol açmaktadır. Enfekteli meyvelerin raf ömrü kısalmakta, kaliteleri azalmakta, kısa sürede kurumaktadırlar.
Ülkemizde çilek üretilen tüm alanlarda rastlanmaktadır.
KÜLTÜREL MÜCADELE YÖNTEMİ
~ Sağlıklı üretim materyali kullanılmalıdır.
- Hasattan sonra hastalıklı bitki artıkları toplanarak yakılmalıdır.
~ Aşırı sulama ve sık dikimden kaçınılmalıdır.
TARIMSAL İLAÇLARLA MÜCADELESİ
İlaçlama, bitkinin her tarafını kaplayacak şekilde yapılmalıdır.
TARIM İLAÇLARI VE İLAÇLAMA ZAMANI
1. İlaçlama: Hastalığın ilk belirtileri görüldüğünde
2. ve diğer ilaçlamalar: Kullanılan ilaçların etki süresi dikkate alınarak, enfeksiyon koşulları sona erinceye kadar ilaçlamalara devam edilir.
İlaçlama programlarında son uygulama ile hasat arasındaki süreye dikkat edilmelidir.
