MAKALELER / ERİKLERDE PAS HASTALIĞI..TEDAVİSİ..
ÖZELLİKLERİ
Hastalık etmeni olan Tranzschelia pruni-spinosae kışı enfekteli yapraklar ya da genç
sürgünlerde teliospor ya da uygun koşullarda üredospor halinde geçirir. Ayrıca etrafta yabani
erik ve badem varsa alternatif konukçu olarak bunlarda da teliospor enfeksiyonu görülebilir.
Ayrıca Anemon spp. (dağ lalesi) ve Eranthis hyemalis (kış boynuzotu) gibi bitkilerde
alternatif konukçular arasında yer almaktadır.
Etmenin ülkemizde de eriklerde bir varyetesi daha saptanmıştır (Tranzschelia prunispinosa
(Pers.) Dietel var. discolor (Fuckel)). Etmenlerin ayrımı teliospor morfolojilerinden
yapılmakta olup teliosporlar iki hücreli ve daha koyu renkli, üredosporlar ise tek hücreli ve
açık renklidir.
Primer enfeksiyonlar ilkbahar sonlarında çoğunlukla yere düşen yapraklarda kışlayan
üredosporlar tarafından yapılır. Ancak kışı soğuk geçen bölgelerde teliosporlardan oluşan
basidiosporlarda primer enfeksiyonlarda söz konusu olabilmektedir. Uredosporlar geniş bir
sıcaklık aralığında çimlenebilirler (8-38°C; opt.13-26°C) ve rüzgarla kolayca yayılabilirler.
BELİRTİLERİ
Hastalığın ilk belirtileri mayıs-haziran aylarında üredospor enfeksiyonu sonucu
yaprağın üst yüzeyinde parlak sarı renkli klorotik lekeler şeklinde görülür. Daha sonra
yaprağın alt yüzeyinde bu lekelerin altında turuncu renkli püstüller görülür ve burada yeni
üredosporlar oluşarak sekonder enfeksiyonları gerçekleştirir. Yaz sonuna doğru ise püstüller
koyulaşır ve üredosporlar teliospor halini alır.
Hastalık genellikle şiddetli zarar oluşturmamaktadır. Ancak mayıs ve haziran ayları
yağışlı geçerse yaprak, sürgün ve meyve enfeksiyonları görülebileceği için zarar şiddeti
artabilmektedir. Yaprak enfeksiyonlarının şiddetli olduğu durumlarda yapraklarda dökülmeler
ve gövde de zamklanma da görülebilmekte ve zarar daha da artmaktadır.
Bu hastalık erik yetiştiriciliği yapılan her yerde görülmektedir. Epidemi yaptığı
durumlarda verim kaybının %33?e kadar ulaştığı belirlenmiştir.
KÜLTÜREL MÜCADELE METOTLARI
Hastalığın kontrolünde, bir önceki sezondan kalan ve primer enfeksiyon kaynağı olan
yaprakların toplanıp yakılması oldukça önemlidir. Ayrıca hastalık belirtisi görülen sürgün
ve meyveler ile budama artıkları da mutlaka toplanıp yakılmalı ve etrafta konukçu
olabilecek yabani bitkiler varsa bunlar da uzaklaştırılıp imha edilmelidir.
TARIMSAL İLAÇLAR İLE MÜCADELESİ
Hastalık görüldüğünde veya bir önceki yıl zarar oluşturduğu durumlarda kimyasal
mücadele yapılır.
TARIM İLAÇLARI VE İLAÇLAMA ZAMANI
Hastalığın ilk belirtileri görülünce birinci ilaçlama yapılmalıdır. İklim koşuları hastalık
çıkış için uygun olması durumunda kullanılan ilacın etki süresi dikkate alınarak ikinci ve
diğer ilaçlamalar yapılmalıdır.
