MAKALELER / FINDIK MAYIS BÖCEĞİ VE FINDIK ZARARLILARI İLE MÜCADELE

HASTALIKLARI VE BELİRTİLERİ

Erginler 2.5-3 cm boyunda, genellikle kızıl kahverengi görünüştedirler. Thorax . parlak siyah olmasına rağmen üzeri san-gri sık tüylerle kaplı bulunduğundan esas rengi belli olmaz. Elytra'nm üzerinde birbirine paralel uzayıp sonunda birleşen çizgi çıkıntılar vardır. Elytra abdomeni tamamen örtmez, son 3 karın halkası açıkta kalır. Dişilerin anteni küçük, erkeklerinki ise büyük ve yelpaze şeklindedir. Karın parlak siyah, yanlarında üçgen şeklinde 5 adet beyaz leke vardır. Yumurta oval, krem rengi 2 mm boyundadır,

Larvalar karakteristik olarak karın etrafında kıvrık; tombul ve beyazdır. Üç çift bacağı vardır. Vücudun son halkası çok büyümüş ve şişkin bir hal almıştır. Bu kısım içindeki besin nedeniyle siyah görünür. Tam gelişmiş larvanın boyu 4-4.5 cm kadar olur ve halk arasında kadı lokması veya Manas diye tanınır. Pupalar tam şekillendiği zaman koyu kahverengidir.

İlkbaharda havaların ısınması ile genellikle nisan ve mayıs aylarında erginlerini önce erkekleri sonra dişileri topraktan çıkar. Çıkış 1-3 hafta devam eder. Güneş battıktan sonra uçuşarak ağaçlar üzerine konar yaprak ve çiçeklerle beslenirler. Dişiler çiftleştikten sonra yumurtalarını özellikle 2-3 yıl işlenmemiş ve üzeri hafif otlanmış bahçelerde toprağın 15-25 cm derinine, 25-30'luk gruplar halinde koyarlar. Bir dişi ortalama 60 yumurta bırakır. Yumurtaların kuluçka süresi ortalama 30 gündür. Çıkan larvalar toplu yaşayıp ot köklerini kemirir ve 2 ay sonra gömlek değiştirerek 2. dönem larva olurlar; dönem larvalar birbirinden uzaklaşır ve oburca beslenirler. Sonbaharda kışı geçirmek üzere toprağın derinliklerine inerler. Bu derinlik fındıklarda 50 cm kadardır. Mart ve nisana kadar devam eden hareketsiz dönemden sonra önemli zararlar yapacak bir beslenme başlar ve haziran başlarına kadar devam eder. Daha sonra bir gömlek daha değiştirip belli bir dönem larva haline gelirler. 3. dönem larva süresi 1 yıldır ve önemli zarar da bu dönemdedir. Kışı toprağın 60 cm kadar derinliğine inerek geçirirler, temmuzda toprak yüzeyinden 15-35 cm derinde topraktan bir yuva içerisinde pupa olurlar. Eylülde ergin hale geçerlerse de yuvayı terk etmeyip ertesi ilkbahara kadar beklerler. Bu duruma göre yaşamçemberini 3 yılda tamamlarlar

 HAREKETLERİ

Erginler yaprak ve çiçek üzerinde beslenerek zarar yaparlar. Yoğun bulundukları zaman meyve ve orman ağaçları yapraksız kalabilir. Fakat Zifin çiçeklerinin fazla bulundüğü yerlerde bu çiçekleri tercih ettiğinden zararlı durumuna geçmezler. Larvalar ilk dönemlerinde ot kökleri üzerinde beslendiklerinden fındık ve fidanlıklarda zararlı değillerdir. Yalnız çilek gibi ot karakterindeki bitkiler bu beslenmeden zarar görür. Fakat ikinci döneme geçen larvalarda gelişme hızlanır ve buna bağlı olarak da aldıkları besin miktarı artar. Aynı zamanda daha derinlere indiklerinden ot köklerin den uzaklaşıp ağaç, ağaççıkların kökleriyle beslenirler. Fındıkların 1 cm çapına kadar olan köklerini kolayca koparıp saçak köklerden mahrum bırakırlar. Bunun sonucu tindol ocaklarında uç kurumaları başlar ve kurumalar ana dallara kadar ilerler. Bitki son bir gayretle cılız sürgünler vermeye çalışırsa da, yaz kuraklarının da tesiriyle tam bir kuruma meydana gelir. Çiçeklerde kurumalar daha hızlıdır. Fidanlıklarda kökleri kemirilmiş çöğürler ve fidanlar aşı tutmaz hale gelir ve kururlar, Larvaların üçüncü dönemdeki zararı ikinci dönemden daha şiddetlidir. Bazı fidanlıklarda % 50 dolaylarında zarar yaptığı saptanmıştır.

Tüm fındıklarda yaygın bir zararlıdır. Ancak küçük ve lokal alanlarda mücadeleyi gerektirecek yoğunluktadır.

 KÜLTÜREL MÜCADELE YÖNTEMİ

Erginler görüldükleri zaman toplanıp öldürülmelidir. Civarda zifin varsa erginlerin özellikle bunların çiçekleri üzerinde toplandıkları unutulmamalıdır.

Tarlaların sürülmesi sırasında larvaları toplayıp öldürmek ve yoğunluğun düşmesi bakımından önemlidir

 KİMYASAL İLAÇLAR İLE MÜCADELE YÖNTEMİ

İlaçlar bahçıvan süzgeci veya pülverizatörlerden biriyle atıldıktan sonra toprağın işlenerek ilacın 20 cm derinliğe kadar karıştırılması gereklidir. İlaçlanan yerde 1-2 yıl süreyle tekrar mücadeleye gerek yoktur.

 ZİRAİ İLAÇLARI VE UYGULAMA ZAMANI

Larvalarda yapılacak ön sayım için özellikle bulaşık alan genişliğinin bilinmesi gereklidir. Sayımlarda 25 cm' ye kadar toprak derinliğindeki larvaların tespiti gerektiğinden ve yoğunlukta kısa mesafelerde büyük değişiklik gösterdiğinden örnekler sahayı iyi temsil etmelidir. Bu amaçla 50 X 50 cm boyutlu çerçeveler kullanılır. 1-10 dekar büyüklükteki bahçelerde 16; 10-20 dekar büyüklükteki bahçelerde 24; 30 dekardan büyük bahçelerde 32 çerçeve atılır. Çerçeve içindeki toprak 25 cm derinliği kadar alınıp, içindeki larvalar sayılır. Elde edilen rakamlardan 1m2 'deki ortalama larva sayısı bulunur. Eğer 1 m2de ( 4 çerçeve ) 3 veya daha fazla larva varsa orada savaş yapılmalıdır.

Mücadele sonbahar yağmurlarını müteakip hava sıcaklığı henüz uygun durumdayken yapılmalıdır. Eylül başından ekim 15'e kadar olan süre içinde ilaçlama yapılabilir. Bu sürede hem larvaların çoğu kolayca mücadele yapılacak 2. dönemdedirler ve hem de toprak, ilacın karıştırılması için en uygun durumdadır.