MAKALELER / FOSFORLÜ GÜBRELER..ÖZELLİKLERİ..ÜRETİMİ..FORMÜLÜ..

Bitki büyümesinde mutlak gerekli gübrelerden birisi de fosforlu gübrelerdir, halk arasında “taban gübresi” olarak da bilinir. Fosfor olmadan bitkide hücre çoğalması ve büyüme olmaz. Yeni köklerin, çiçek ve çiçek tozunun, tohum ve meyvenin teşekkül etmesi için bitkilerin mutlak surette fosfora ihtiyacı vardır. Fosfor, bitkilerin olgunlaşmasını hızlandırdığı gibi, köklerin gelişmesini de artırır. Fosforun gerek kök gelişmesini artırması ve gerekse olgunlaşmayı hızlandırması kurak yöreler için oldukça önemlidir. Kuvvetli ve iyi gelişmiş köklere sahip bitkiler, topraktaki mevcut su ve besin maddelerinden daha çok istifade ederler. Erken olgunlaşan bitkiler ise yaz mevsiminin sıcak ve kurak havalarından önce gelişmelerini tamamlayarak geç olgunlaşan bitkilere nispeten daha yüksek oranda verim verirler.

Fosforca fakir topraklarda yetişen bitkilerde büyüme yavaşlar. Yeni sürgünlerin sayısı azalır ve dikine büyürler. Yapraklar normal yeşil renkte olmayıp ekseriye mor bir renk alırlar ve vaktinden önce dökülürler. Fosfor noksanlığı çeken bitkilerde çiçeklenme az olur, tomurcuklanma ve çiçeklerin açması gecikir.

Tarım alanlarının bir çoğunda fosfor problemi vardır.
 

Bu problemin başlıca sebepleri,

•Toprakta bulunan fosfor miktarının az oluşu,

•Topraktaki mevcut fosforun tamamının bitkiye yarayışlı durumda olmayışı,

•Gübrelerle toprağa verilen fosforun önemli bir kısmının toprak tarafından tutularak bitkiye yarayışsız duruma geçmesi olarak sıralanabilir.
 

Tarım alanlarındaki fosfor probleminin ortadan kaldırılarak yeterli seviyede verim alınabilmesi için, yetiştirilen bitkinin ihtiyacı olan fosforun, fosforlu gübreler kullanılarak karşılanması gerekmektedir. Fosforlu gübrelerde suda erirlik esas alınmalı ve suda erir fosfor miktarı yüksek olan gübreler tercih edilmelidir. Bunlar, hareketsiz gübrelerdir. Bu nedenle fosforlu gübreleri uygularken kök derinliğine vermek gerekir. Fosforlu gübrelerin etkisi birkaç yıl sürer.
 

Fosforlu Gübrelerin Faydaları

•Kök teşekkülünü ve büyümesini sağlar.

•Bitkilerin olgunlaşmasını çabuklaştırır.

•Mahsulün kalitesini yükseltir.

•Dane dökümünü önler ve daneler dolgun olur.

•Verimi çoğaltır.

•Bitkinin kuraklığa dayanıklılığını artırır.

•Bitkinin hastalıklara karşı mukavemetini artırır.
 

Fosforlu Gübrelerin Eksikliğinde Ortaya Çıkan Problemler;

•Bitkiler bodur kalır. Dal ve yapraklar tam anlamı ile gelişemez.

•Saplar zayıf, kök büyümesi ve hububatta sapa kalkma sınırlı olur.

•Bitki yaprağı kirli yeşil veya kırmızımtırak renkte olur.

•Meyve ağaçlarında sürgünlerin büyümesi, çiçek ve tomurcuk açma yavaşlar

•Verim düşer.

Fosforlu Gübrelerin Kullanımıyla İlgili Olarak

•Fosforlu gübreler, bitki büyüdükten sonra verilmemeli, ekimden hemen önce veya ekim sırasında toprak   derinliğine gömülmelidir.

•Triple Süper Fosfat Gübresi(TSP) , Normal Süper Fosfat (NSP) gübresine oranla yaklaşık 2.5 kat daha fazla etkin madde ihtiva etmektedir. Bir çiftçi TSP gübresinden dekara 20 kg kullanıyorsa NSP gübresinden dekara 50 kg kullandığında, toprağa aynı miktarda fosfor vermiş olur.

•Normal Süper fosfatın yapısında kükürt ve alçı da bulunmaktadır.
•Havalanma, bitki köklerinin oksijen ihtiyaçları için doğrudan, topraktaki bazı yararlı kimyasal ve biyolojik olayların gelişimi için dolaylı olarak gübre ve toprak fosforunun yarayışlılığını etkiler.

•Toprak neminin yeterli düzeyde bulunması fosforun elverişliliğini artırır.
•Eğer toprakta nem yeterli değilse, atılacak fosforlu gübreler toprakta mevcut nemi çekeceğinden, faydasından çok  kuraklığa neden olabilecektir.

•Düşük sıcaklık, bitkilerin gelişmesini ve köklerin geçirgenliğini azaltabilir. Yüksek sıcaklık ise, bitkilerin aktif fonksiyonların zayıflatarak diğer besin elementleri yanında  fosforun absorbsiyonunu (emilmesini) güçleştirebilir.

•Triple Süperfosfat (TSP) ile ekim yapılacaksa; bitkinin azot ihtiyacını karşılamak için amonyum sülfat gübresi ile karıştırılmalıdır.

•Özellikle kireç miktarı yüksek olan topraklarda TSP yerine NSP gübresi kullanımında fosforun etkinliği azalmaktadır. Bunun nedeni, bir dekara TSP’ye oranla ortalama 2.5 kat daha fazla kullanılan NSP gübresinin daha fazla miktarda toprak ile temas yüzeyi olmasından ve toprakta daha kolay bir şekilde, geçici de olsa, alınamaz hale gelmesindendir.

•Kil oranı fazla olan topraklarda daha fazla fosforlu gübre kullanılmalıdır.

•Bitki besin elementleri içinde bitkiye elverişlilik yönünden pH’dan en fazla etkilenen element fosfordur. Asitli topraklara alkalin karakterli fosforlu gübreler; alkalin karakterli topraklara ise asit özellik gösteren fosforlu gübreler verilmelidir.

Fosforlu gübrelerin verilme zamanı

•Türkiye topraklarının bir kısmı asit karakterli, diğer bir kısmı ise çoğunlukla kireçli olduklarından bu topraklara verilen fosforlu gübreler zamanla bitkilerin kolaylıkla yararlanamayacağı şekilde toprakta bağlanırlar. Bu nedenle fosforlu gübreler ekimden veya dikimden hemen önce veya ekim esnasında verilmelidir.

•Fosforlu gübreler ekimden çok önce veya bitki gelişmelerinin ileri döneminde verilecek olursa, bu gübrelerden beklenen fayda tam olarak sağlanamaz.

•Bağlarda susuz şartlarda fosfor, azot ile birlikte en geç Ocak, Şubat aylarında, kış sürümünde pulluk altına verilmelidir. Sulu şartlarda azotun yarısı ile fosfor ve potasın tamamı kış sürümünde pulluk altına  verilmelidir.

•Fosforlu gübreler, toprakta çok az hareket ederler. Fosfor kök gelişmesi için çok gereklidir. Verilen  gübrenin büyük kısmı ilk 10 gün içinde 1 mm.lik alandaki bitki kökleri tarafından alınabilir. Gelişmenin  ileri devrelerinde ise bitki kökleri 5 mm.lik alandaki fosfordan da yararlanabilir.

Bu nedenle;

Tahıllarda fosforlu gübrelerin ekimden önce ya da ekim ile birlikte toprağa verilmesi gerekir. Meyvelerde (özellikle yumuşak çekirdekli) yaprak döküm zamanı veya hasattan sonra bir defada verilir. Sebzelerde fosforlu gübrenin tamamı dikim sırasında kök derinliğine yani fide dikim karığının tabanına atılmalıdır.

Fosfor İçerikli Gübreler (TSP (triple süper fosfat) ve NSP (süper fosfat) )

NSP – Normal Süper Fosfat
Granüle ve danecikler halinde boz veya açık gri renktedir. Hafif asit karakterdedir. Uzun süre rutubetli ortamda depolanırsa topaklanabilir. Bileşiminde % 18 - 20 fosfor  bulunmaktadır. Bünyesinde % 18 - 24  oranında kalsiyum (Ca) ve % 10-12 oranında kükürt bulunmaktadır. Tuzlu toprakların ıslahında kullanılması uygundur.

TSP – Triple Süper Fosfat
Bileşiminde % 43-46 fosfor bulunur. Gri renkli, danecikler halindedir. Ekim ve dikimden önce veya ekim sırasında toprağa verilmeli, tohum veya kök derinliğine gömülmelidir. Etkili madde yüzdesine bağlı olarak bünyesinde % 12-16 oranında Kalsiyum(Ca) bulunmaktadır. Bu nedenle asit topraklarda etkinliği daha fazla görülür.

KİMYASAL GÜBRELER ANSİKLOPEDİSİ içerisinde yüzlerce organik ve kimyasal gübrelere ait, İMALAT FORMÜLLERİ ve ÜRETİM YÖNTEMLERİ mevcuttur. Bu ansiklopedi içerisindeki kimyasal ve organik gübreleri, hiçbir teknik makine kullanmadan ve hiçbir teknik destek almadan tek başınıza imal edebilirsiniz.


 

GÜBRE ÜRETİMLERİ

VE

İMALAT FORMÜLLERİ



Herhangi bir organik gübre üretimi düşünüldüğünde ve bu konuda kaynak arandığında ORGANİK GÜBRELER ANSİKLOPEDİSİ sizler için iyi bir gübre üretim kaynağı olabilir. ORGANİK GÜBRELER ANSİKLOPEDİSİiçerisinde yüzlerce organik gübrelerin ÜRETİM FORMÜLLERİ ve İMALAT TEKNİKLERİ mevcuttur.



Herhangi bir kimyasal gübre üretimi düşünüldüğünde ve bu konuda kaynak arandığında KİMYASAL  GÜBRELER ANSİKLOPEDİSİ sizler için iyi bir gübre üretim kaynağı olabilir. KİMYASAL GÜBRELER ANSİKLOPEDİSİ içerisinde yüzlerce kimyasal gübrelerin ÜRETİM FORMÜLLERİ ve İMALAT TEKNİKLERİ mevcuttur.




Organik ve kimyasal gübrelerde kullanılan hammaddelerin fiziksel ve kimyasal özellikleri,kimyasal formülleri, nerede ve nasıl kullanıldığı ve ne içerisinde çözündüğüne ait, geniş bilgi ve kaynağı TARIM HAMMADDELERİ ANSİKLOPEDİSİ içerisinde bulabilirsiniz.


ORGANİK GÜBRELER ANSİKLOPEDİSİ ve KİMYASAL GÜBRELER ANSİKLOPEDİSİ herkesin çok kolay anlayabileceği ve herkesin çok rahat kullanabileceği sade bir dille yazılmıştır.Bu ansiklopediler yardımı ile kendi gübrenizi kendiniz üretebilir veya gübre üretiminde mevcut işlerinizi geliştirmede sizlere yol gösterici olabilir.

SOLVER KİMYA