GRES ÇEŞİTLERİ..GRES ÜRETİMLERİ..GRES FORMÜLLERİ.. | SOLVER KİMYA - KİMYA ANSİKLOPEDİSİ - İMALAT ANSİKLOPEDİLERİ - KİMYA MAKALELERİ


MAKALELER / GRES ÇEŞİTLERİ..GRES ÜRETİMLERİ..GRES FORMÜLLERİ..

 

Gresler, madeni yağlarda olduğu gibi baz yağlarla katıkların karıstırılması (blending) işlemiyle değil, baz yağlarla kalınlastırıcıların

 kimyasal reaksiyonlarıyla elde edilen, kıvamları katıdan yarı akışkana kadar değişen yağlayıcılardır. Gresler, hareket haindeki

yüzeyler arasındaki sürtünmeyi, aşınmayı önlemeli, sistemi pasa ve korozyona karşı korumalı Liralı r düşük sıcaklıkla da

 rahatça pompalanabilmek, uzun süre kullanıldığında yapısını ve kıvamın muhafaza etmeli, yağlanan

 kısımlardaki elastomer tıkaçlar ve diğer materyallerle uygunluk sağlamalı, nemlenmeye karşı dayanıklı olmalıdır.

 Ancak, aşağıda belirtilen bazı durumlar için gresler madeni yağların yerine özellikle tercih edilir.
  • Sisteme yabancı maddelerin girmesini önlemek için yani yağlayıcının tıkaç görevi germesi isteniyorsa,
  • Yeniden yağlama olanağı kısıtlı veya hiç yoksa,
  • Yağlayıcının akıntı ve sızıntıya dayanıklı olması yani sistemdeki yerini mevcut özellikleriyle muhafaza etmesi isteniyorsa.

 

Greslerde Kullanılan Kalınlaştırıcılar:   
                                          
Kalınlaştrıcılar, yağı grese dönüştüren ve gresin pek çok önemli özelliklerini kontrol eden maddelerdir.

 Gres üretiminde sıklıkla kullanılan metal sabunları olup, bunlar hayvansal veya bitkisel bir yag asidinin

metal hidroksitlerle reaksiyona sokulmasıyla elde edilir. Gresler üretildikleri sabun cinslerine

ve diğer kalınlastırıcıların özelliklerine göre sınıflandırılır. Başlıca sabun cinslerine göre greslerin

 kritik özelikleri aşağıdaki gibidir.



a) Sodyum sabunlu gresler

Yağı asitlerin veya esterlerin mineral yağ içinde sodyum hidroksitle reaksiyonu sonucunda oluşur. Suya karşı dayanıksız,

 ancak sıcağa karşı çok dayanıklıdır. Sertleşmeye ve faz değişimine karşı hassastır.

Pas ve korozyon önleme özellikleri iyidir. Maksimum çalışma sıcaklıkları 110-120°C civarındadır.

b) Kalsiyum sabunlu gresler

Yağlı asitlerin veya esterlerin mineral yağ içinde kalsiyum hidroksitle reaksiyonu sonucunda oluşur.

Suya karsı çok dayanıklı, ancak sıcağa karşı dayanıksızdır. Düşük sıcaklıklarda

 faz değişikliğine müsaade etmezler ve pompalanabilme özellikleri bozulmaz. En büyük dezavantajı maksimum

çalışma sıcaklığının 90°C civarında olmasıdır. Pasa karşı direnci de zayıftır.

c)Lityum sabunlu gresler:

Yağlı asitlerin veya esterlerin mineral yağ içinde lityum hidroksitle reaksiyonu sonucunda oluşur.

Suya ve sıcağa karşı dayanıklı greslerdir.Pas ve korozyon önleme özellikleri iyidir.

Sızdırmazlık özellikleri mükemmeldir.Çok amaçlı olmaları nedeniyle en yaygın olan greslerdir.



d)Kompleks sabunlu gresler:

Kompleks sabunlu gresler modern üretim ekipmanlarında daha yüksek sıcaklıklarda kullanılmak

 üzere geliştirilmiştir.Kalınlaştırıcının yapısı yağlı asit türevleri ve kalsiyum hidroksitle reaksiyonu sonucunda oluşur.

Suya ve sıcağa karşı dayanıklı greslerdir.

d.1)Kalsiyum Kompleks sabunlu gresler:Bu gresler mineral yağ ortamında 12 HSA ile düşük molekül

 ağırlığına sahip organik asit karışımının aşırı miktarda kalsiyum hidroksitle reaksiyonu sonucunda oluşur.

Aşırı basın(EP) ve yük taşıma özellikleri iyidir.

d.2)Lityum kompleks sabunlu gresler:Bu gresler mineral yağ ortamında 12 HSA ile düşük

molekül ağırlığına sahip organik asit karışımının aşırı miktarda lityum hidroksitle reaksiyonu sonucunda oluşur. 

d.3)Alüminyum kompleks sabunlu gresler:Bu gresler mineral yağ ortamında donyağı

asidi,benzoik asit ve suyun alüminyum izopropoksitle reaksiyonu sonucu oluşur.

Suya ve sıcaklığa karşı dayanıklı greslerdir.Kayma stabiliteleri yüksektir.

Pasa ve oksidasyona karşı dirençleri zayıftır.Suya dayanıklı olmaları sebebiyle dönel

 yatakların yağlanmasında kalsiyum sabunlu greslere alternatif oluştururlar.



e)Sabunsuz gresler(yüksek sıcaklık gresleri):

Bu tip greslerde kalınlaştırıcı olarak sabun yerine inorganik veya organik kimyasallar

kullanılmaktadır.Kalınlaştırıcının doğasından gelen özelliklerle bu tip gresler

 çok yüksek sıcaklıklarda kullanılabilir.Suya dayanıklı greslerdir.Pompalanabilirlikleri

zayıf olması nedeniyle merkezi sistemlerde kullanımları sınırlıdır.

Gres performanslarını artırmak üzere formülasyona aşınma önleyici,oksidasyon

 önleyici,suya direnci artırıcı,EP katıkları,korozyon ve pas inhibitörleri,sürtünme düzenleyiciler eklenebilmektedir.

Greslerde Kıvam:
Fiziksel özellikleri itibariyle greslerin kalınlıkları(akışkanlıkları),madeni yağların aksine viskoziteleriyle değil,

penetrasyon olarak ifade edilen kıvamlarıyla tanımlanır.
Penetrasyon(kıvam),bir gresin göreceli sertlik ölçüsü olup ASTM D217 test moduyla ölçülür.

Gresler standart bir gres işleyicisinde belirli bir miktar dövülüp

işlendikten (25°C,60 stroke)sonra penetrasyonu ölçülürelde edilen değere de işlenmiş penetrasyon denir.

Greslerin kıvamları,NLGI(National Lubricating Grease Institute)tarafından aşağıdaki tabloda verilen

 penetrasyon değerlerine göre sınıflandırılmaktadır.
Pnetrasyon ne kadar büyük ve NLGI numarası ne kadar küçük ise o gres o kadar yumuşaktır.

 

NLGI No.     İşlenmiş Penetrasyon
25oC, /- 0.5 mm/10
    Tanımlama ve Tipik Uygulama Özelliği
000     445 - 475     Yarı akışkan, özellikle merkezi sistemlerde
00     400 - 430     Yarı akışkan, özellikle merkezi sistemlerde
0     355 - 385     Yarı akışkan, özellikle merkezi sistemlerde
1     310 - 340     Çok yumuşak, gres tabancası vemerkezi sistemlerde
2     265 - 295     Yumuşak, gres tabancası vemerkezi sistemlerde
3     220 - 250     Hafif kıvamlı, gres tabancası
4     175 - 205     Orta kıvamlı, basınçlı tabanca
5     130 - 160     Ağır kıvamlı, gres kabında
6     85 - 115    

Blok gres, açık gres kabında

 SOLVER KİMYA