MAKALELER / KABAK MOZAİK VİRÜSÜ..KABAK İLAÇLAMA..MÜCADELESİ..
ÖZELLİKLERİ
Kabak mozaik virüsü (Squash mosaic comovirus -SqMV), konukçu bitkilerde sistemik olarak bulunur. Tohumla ve Karpuz telli böceği [Henosepilachna elalerii (Rossi)] ile ve mekanik olarak taşınır.
Yazlık kabaklarda %35*in üzerinde ve kavunlarda %10 oranında tohumla taşınır. Vektörler, beş dakikalık bir beslenme süresi sonunda virüsü bünyesine alıp, 20 güne kadar sağlıklı bitkileri enfekte edebilmektedir.
BELİRTİLERİ
Hastalığın belirtileri virüs ırkına, konukçu bitki çeşidine ve enfeksiyon zamanına bağlı olarak değişkenlik gösterir. Genç bitkiler enfekte olduğunda yaşlı bitkilere göre daha şiddetli belirtiler gösterir.
Genç fidelerde ilk yapraklarda klorotik sarı lekeler, koyu yeşil damar bantlaşması ve deformasyon meydana gelir. Daha sonra gelişen yapraklar yüksek sıcaklıklarda belirti göstermezler. İleri dönemde belirtiler, açık yeşilden koyu yeşile değişen mozaik, yaprak yüzeyinde kabarıklık ve yaprakta sertlik şeklindedir. Bazı durumlarda herbisit ve hormon fıtotoksisitesine benzer belirtiler ortaya çıkar. Meyvelerde renksizleşme, yüzeyde kabarıklık ve şekil bozukluğu meydana gelir.
Hastalık, enfeksiyon zamanına ve şiddetine bağlı olarak, üründe kalite ve kantite kaybına yol açtığından ekonomik önem taşır. Bitkiler fide döneminde bulaşırsa çöker ve ölür. Çiçeklenme döneminde enfeksiyon olursa bitki meyve bağlamaz ya da meyveler dökülür. Bitkiler olgun dönemde hastalanmışsa, şiddetli mozaik görülmeyebilir ve pazarlanabilir nitelikte meyve verebilir.
Ülkemizde kabakgil yetiştiriciliği yapılan hemen her yerde saptanmıştır.
KÜLTÜREL MÜCADELE YÖNTEMİ
- Virüsten ari sertifikalı tohum kullanılmalıdır.
- Virüs enfeksiyonu fide döneminde görülüyor ise hastalıklı bitkiler ortamdaı uzaklaştırılmalıdır.
- Bitkiden bitkiye nakil riskini azaltmak için kullanılan aletler %5-10Muk trisodyum fosfat solüsyonu ile dezenfekte edilmelidir.
- Ara konukçulan olan yabancı otlar ve vektör böceklere karşı mücadele yapılması hastalığın yayılışını önlemesi yönünden önemlidir.
- Hastalığın yayılmasında rol oynayan Karpuz telli böceği {Henosepilachna eiaterii) ile mücadele, zararlının zirai mücadele teknik talimatına uygun olarak yapılmalıdır
