MAKALELER / MADENİ YAĞLARDA TEKNİK TERİMLER..MOTOR YAĞI TERİMLERİ..

AKIŞ NOKTASI NEDİR?

Bir yağın veya damıtılmış yakıtın, düşük çalışma sıcaklıklarında akma kabiliyetinin göstergesi. Bu derece, sıvının önceden belirlenmiş koşullarda akışkan kalacağı en düşük ısıdır.

AKIŞ NOKTASI DEPRESANI NEDİR?

Bir akaryakıtın akış derecesini veya düşük ısıdaki sıvılığını azaltmak için kullanılan katkı.

ANİLİN NOKTASI NEDİR?

Eşit miktardaki anilin ve hidrokarbon yakıtı veya ham yağın tamamen karışabileceği en düşük sıcaklık. Bir temel maddenin çözülmesini önlemek için kullanılan, hidrokarbon karışımlarının aromatik içeriğinin ölçüsü veya damıtılmış yakıtların setan değeri.
Ash 
Yüksek ısılı çalışma sırasında, yanma haznesinde ve diğer motor parçalarında oluşan madeni çökelti.
Ash1 
Yağın yakılması, tortunun sülfürik asitle işlenmesi ve kuruması için buharlaştırılması ile belirlenen, bir yağın kül içeriği. Kütle başına % olarak ifade edilmektedir.

ASİT DEĞERİ NEDİR?

Bir akaryakıttaki asiditenin tamamını veya bir kısmını nötralize etmek için gerekli olan KOH miktarının ölçüsü.

AŞINMA NEDİR?

Görece hareketli iki yüzey arasında, partiküller (üç gövde) veya yüzey sertliği (iki gövde) nedeniyle oluşan aşınma.

AŞINMA ÖNLEYİCİLER NEDİR?

Metalin metale temas etmesini engellemek için, fazla yük taşıyan parçalar üzerinde ince, yapışkan tabakalar oluşturan katkı maddeleri veya katkı maddelerinin reaksiyon ürünleri.

BAKIR ÇÜRÜTME DEĞERİ NEDİR?

Bir akaryakıtın, saf bakırı çürütmeye yatkınlığının nitel ölçümü.

BAKTERİ ÖNLEYİCİ NEDİR?

Sıvıların su bazlı elementlerinde bakteri oluşmasını önleyen ve kötü kokular oluşmasına engel olan katkı maddesi.

BAZ DEĞERİ NEDİR?

Bir yağın bazlığını nötralize etmek için gerekli olan asit (perklorik veya hidroklorik) miktarı, KOH eşdeğerliğiyle ifade edilir.
Baz madde 
Genelde rafine edilmiş petrolden veya seçilmiş bir sentetik malzemeden oluşan ve nihai yağ ürünlerini oluşturmak için katkı maddeleriyle karıştırılan baz sıvı.

BAZ YAĞ ORANI NEDİR?

Yağ maliyet hesaplamalarında, yerine katkı paketi alınan baz sıvı miktarı.
Bazlar 
Tuz ve su oluşturmak için asitlerle reaksiyona giren bileşimler. Alkaliler, suda çözülebilen ve petroldeki asit kalıntılarını temizlemek için kullanılan bazlardır. Yağ katkılarına, yakıtın yakılması veya yağın oksidasyonu sırasında oluşan asitlerin nötralize edilmesi için yağda çözülebilen bazlar eklenmiştir.

BENZİN NEDİR?

Sıvı hidrokarbonların uçucu bir karışımıdır, küçük miktarda katkı maddeleri içerir ve buji ateşlemeli, içten yanmalı motorlarda yakıt olarak kullanılmaya uygundur.

BENZİN/ETANOL KARIŞIM NEDİR?

Baz benzin içerisinde denatüre yakıt içeren, buji ateşlemeli motor yakıtı. Kurşunlu veya kurşunsuz olabilir.
Beyaz yağ 
Kozmetik ve ilaç gibi özel uygulama alanlarında kullanılan, çok rafine bir yağ ürünü.
Blow-by 
Yanmamış yakıtın ve yanma sonucu oluşan gazların, içten yanmalı motorların piston halkalarından geçmesi ve bunun sonucunda yakıt incelmesi ve üst karter yağının kirlenmesi.
Brookfield 
Newton teorileri dışındaki bir sıvının, kontrol altındaki bir ısı ve makaslama hızındaki, Brookfield vizkozite ölçeri ile ölçülen vizkozitesi.
Buzlanma 
Mikropit alanı; mikro düzeyde aşınma formu.

CİLA NEDİR?

Motorun iç parçalarında oluşan ince, çözünemez ve silinemez bir tabaka. Birbirlerine yakın hareketli aksamın takılmasına ve işlev bozukluklarına yol açabilir. Dizel motorlarda, lake ismi verilir.

CİLALAMA (DELİK) NEDİR?

Bir motordaki silindir deliğinin yüzey cilasının aşırı kayganlaştırılması ve sonuçta yağ keçesinin aşınması ve tüketim performansının düşmesi.

ÇIKINTI NEDİR?

Vites dişlilerinde, yüzeydeki dalgalı bir görünüşle ortaya çıkan bir çeşit plastik akış.

ÇOK DERECELİ YAĞ NEDİR?

Birden fazla SAE vizkozite derecesi sınıflandırma gereksinimlerini karşılayan ve tek dereceli bir yağdan daha geniş bir ısı aralığında kullanılabilen motor veya dişli yağı.

ÇÖZÜCÜ AYRIŞTIRMA NEDİR?

Ağır gaz yağı ve diğer ağır maddelerden temel yağ maddelerinin, furfural veya fenol gibi çözücüler kullanılarak ayrıştırıldığı süreç.
 

ÇÖZÜCÜ RAFİNE ETME NEDİR?

Yağın oksiditeye direncini, vizkozite endeksini ve katkılara tepkisini arttırmak için, damıtılmış yağlardan reaktif bileşenlerin (doymamış hidrokarbonlar) ayrıştırılması için yapılan rafine etme işlemi.
Çözünmezler 
Kullanılmış yağlarda, toz, kir, aşınma partikülleri veya oksitlenme gibi nedenlerle oluşan kirletici maddeler. Çözünmezliklerini ölçmek için genelde pentan (petrolde bulunan uçucu gaz) veya benzen çözünmezleri olarak ölçülürler.

ÇİZİLME NEDİR?

Kayma yönünde oluşan ince yarıklar.

DAMITMA NEDİR?

Benzin veya damıtılmış yakıtın uçuculuğunu belirlemek için uygulanan temel test.

DELİNME NEDİR?

Yüzeyde delik oluşması; yorgunluk, aşırı yüklenme veya çürüme ile ilgili olabilir.
Denge 
Bir sıvının akışkanlık direnci; vizkozite; toplam bir santimetre kalınlığındaki bir tabakada, bir sıvı tabakasının bir diğeri üzerinde, saniyede bir santimetre hızla hareket etmesi için gerekli olan makaslama gerilimi (dyne/cm2 cinsinden) ile belirlenir. Bu vizkozite, sıvı yoğunluğundan bağımsızdır ve doğrudan akışkanlık direnci ile ilgilidir.
Deterjan 
Motor parçalarını temiz tutmak için bir yakıt veya yağa eklenen madde. Motor yağı formüllerinde en sık kullanılan deterjanlar, yanma sırasında oluşan asitleri nötralize eden baz madeni sabunlardır.

DETERJAN/SEYRELTİCİ NEDİR?

Bir deterjanla bir seyrelticiyi birleştiren katkı maddesi paketi.

HALKA TAKILMASI NEDİR?

Bir pistonlu motorda, piston keçe alanındaki ağır tortular nedeniyle piston keçesinin yivinde donması veya pistonlu kompresörün donması.
Halkalar 
Bir pistonun yivlerine yerleştirilen ve yanma sırasında basınç kontrolü sağlayan yuvarlak madeni parçalar. Ayrıca yağlama için yağ dağıtmakta da kullanılırlar.
Hasar 
Aşırı yüklenme ve yorgunluk sonucu oluşan ve geniş oyuklar, delikler ve kırılmalarla ortaya çıkan ciddi hasar.
Kam 
Sübapları açmak ve kapatmak için, içten yanmalı motorların çoğunda kullanılan eksantrik şaftlar.

KARIŞTIRICI NEDİR?

Su ve yağın dayanıklı bir karışım veya sübye oluşturmasını destekleyen katkı maddesi.

KATALİTİK KONVERTÖR NEDİR?

1975'den beri, araç emisyonu kontrol sistemlerinin önemli bir parçası. Oksitlendirici konvertörler, egzoz gazlarını hidrokarbonlar ve karbonmonoksitten (CO) arındırırken, azaltıcı konvertörler nitrojen oksit (Nox) emisyonlarını kontrol ederler. Her ikisi de yakıt veya yağdaki kurşun bileşenlerinden "zehirlenebilecek" soy metalden (platin, paladyum veya rodyum) katalizörler kullanır.

KATKI NEDİR?

Temel bir hammaddenin özelliklerini veya performansını değiştirmek için eklenen materyal.

KOROZYON AŞINMASI NEDİR?

Kimyasal reaksiyon sonucu oluşan aşınma.

KOROZYON ÖNLEYİCİ NEDİR?

Yağlanmış madeni yüzeyleri su veya diğer kirletici maddelerden gelebilecek kimyasal saldırılardan koruyan katkı maddesi.

KÖMÜR (KARBON) KALINTISI NEDİR?

Bir yağ kontrol altındaki şartlarda yüksek ısıya maruz bırakıldıktan sonra geride kalan kömürümsü madde.

KÖPÜK ÖNLEYİCİ NEDİR?

Kullanılmakta olan akaryakıtların köpürme eğilimini önlemek için kullanılan bir katkı maddesi. Bu madde, yüzey kabarcıklarını kırmak için bir silikon yağ veya sürüklenen küçük kabarcıkların sayısını düşürmek için bir polimer olabilir.

KİNEMATİK VİZKOZİTE NEDİR?

Bir sıvının, belirli bir ısıda (genelde 40°C veya 100°C) ve yerçekimi altında akışkanlığa direncinin ölçüsü.

MOTOR TORTULARI NEDİR?

Yanmamış veya kısmen yanmış yakıt veya üst karter yağındaki kısmi bozulma nedeniyle oluşan sert veya dirençli tortu, cila ve karbon kalıntısı birikimi. Yanan maddelerin yoğunlaşmasında oluşan su, karbon, yakıt veya yağ katkı kalıntıları, toz ve madeni parçacıklar da bu birikime katkıda bulunabilmektedir.

MOTOR YAĞININ İNCELMESİ NEDİR?

Yanmamış yakıtın üst karter yağını kirleterek, vizkoziteyi ve parlama noktasını azaltması. Bu durum, parçaların aşındığı veya yakıt sisteminde ayar bozukluğu olduğu anlamına gelebilir.
Neft 
Yüksek oranda kapalı sistem metilen grupları ihtiva eden, ham neft yağından elde edilen bir cins akaryakıt.
Nötr yağ 
En çok kullanılan otomobil ve dizel yağlarının temelidir ve vakum damıtmada en üst tabakadan alınırlar.

NÖTRLÜK DEĞERİ NEDİR?

Bir yağın asidite veya alkaliliğinin ölçüsü. Değer, bir gram yağı nötralize etmek için gerekli olan asit (HCl) veya baz (KOH) miktarının miligram/kütlesidir.
 

NİTRASYON NEDİR?

Nitrojen oksitlerin, yüksek ısılarda akaryakıtlara saldırdığı ve sonuçta vizkozite artışı ve tortu oluşumu meydana gelen süreç.

OKSİTLENME NEDİR?

Oksijenin akaryakıtı etkilemesi durumunda meydana gelir. Süreç, sıcaklık, ışık, madeni katalizörler ve su, asit veya katı kirleticilerin varlığı ile hızlanır. Sonuçta vizkozite artışı ve tortu oluşumu görülecektir.

OKSİTLENME STABİLİTESİ NEDİR?

Bir akaryakıtın oksitlenmeye karşı direnci ve, dolayısıyla, muhtemel servis ve depolanma süresinin bir göstergesidir.

OKSİTLENME ÖNLEYİCİ NEDİR?

Bir akaryakıta, oksitlenme direncini ve dolayısıyla servis veya depolanma süresini arttırmak için küçük miktarlarda eklenen ve antioksidan adıyla da bilinen madde.

OKTAN DEĞERİ NEDİR?

Bir yakıtın, buji ateşlemeli bir motorda patlamayı önleme yeteneğinin ölçüsü. Standart tek silindirli, değişken sıkıştırmalı bir motorda, birincil referans yakıtlarla karşılaştırılarak ölçülür. Normal şartlarda, motor Araştırma Oktan Değerini (RON); sert koşullarda ise Motor Oktan Değerini (MON) ölçer. Yasa gereği dağıtım pompalarına oktan değerlerinin yazılması gereken durumlarda, Darbe önleme endeksi (AKI) kullanılır. Bu değer, RON ve MON değerlerinin aritmetik ortalamasıdır, (R+M)/2. Bu değer, Yol Oktan Değerine yakındır ve "ortalama" bir aracın yakıta nasıl tepki vereceğinin ölçüsüdür.
 

OTOMATİK ŞANZIMAN SIVISI NEDİR?
 

Motorlu araçlardaki hidrolik şanzımanlar için sıvı.
Oyuk 
Bir sıvıda, sıvı tabakası içindeki hareket veya titreşim sonucunda alçak basınçlı buhar boşluklarının meydana gelmesi ve sonuçta oluşan hasar.

OYUK ZARARI NEDİR?

Metalin, buhar boşlukları yoluyla yok edildiği bir aşınma süreci.
Ön ateşleme 
Benzinli bir motorda, kıvılcım oluşmadan önce yakıt/hava karışımının yanması. Genelde, yanma haznesindeki akkor haldeki yakıt veya yağ kalıntıları nedeniyle meydana gelir, güç kaybına neden olur ve motora zarar verebilir.

ÖNLEYİCİ NEDİR?

Oksitlenme, paslanma vb. istenmeyen kimyasal reaksiyonları kontrol ederek, bir akaryakıtın performansını arttıran katkı maddesi.

PARAFİN NEDİR?

Ham parafin yağından elde edilen ve yüksek oranda doymuş hidrokarbonlar içeren bir cins akaryakıt. Genelde soğuk akış problemlerine yol açtığı düşünülmektedir.
Parlak yağ 
Mamül karışımlarda, tabaka direncini arttırmak, aşınmayı önlemek ve yağ tüketimini azaltmak için kullanılan, düşük akışkanlıklı, ağır bir tortulu yağ maddesi. Genellikle, vizkozite düzeyi olan 210 °F'da SUS veya 100°C'da cSt şeklinde tanımlanır.

PARLAMA NOKTASI NEDİR?

Bir sıvının, devamlı şekilde yanmadan önce (ateş noktası), ani yanmayı (bir parlama) destekleyeceği minimum ısı. Parlama noktası, bir akaryakıtla ilgili yangın ve patlama tehlikelerini belirleyen önemli faktörlerden biridir.

PAS ÖNLEYİCİ NEDİR?

Madeni yüzeyleri, pasa karşı koruyan bir tabaka ile kaplayan bileşim. Genelde, depolanmış ekipmanları korumak için kullanılır.
Patlama 
Buji ateşlemeli motorlarda silindirdeki hava / yakıtın son kısmının (uç gaz) kontrolsüz şekilde yanması.

POMPALANABİLİRLİK NEDİR?

Bir yağın, motor yağ pompasına ve pompadan dışarı doğru akmasını ve yürüyen aksamın yağlanmasını sağlayan, düşük ısıda, düşük makaslama gerilimi/hızındaki vizkozite özellikleri.

RAFİNE ETME NEDİR?

Ham yağı ve parçacıklarının mamül akaryakıtlar haline getirildiği süreçler dizisi; termal parçalama, katalitik parçalama, polimerizasyon, alkalizasyon, yeniden biçimleme, hidro parçalama, hidro şekillendirme, hidrojenleme, hidrojenle işleme, Hydrofining®, çözücü özütü alma, parafin arıtma, yağ arıtma, asitle işleme, kil filtreleme ve asfalt arıtma işlemlerini içerir.
Sahte göçük 
Bir yatak elemanının diğerini aşındırması; bir diş geçmesi olarak görülebilir ama orjinal yüzey cilası yıpranmıştır.

SARILMA VE ÇEKİÇLEME NEDİR?

Vites dişlilerinde, yüzeye çekiçle vurulmuş gibi bir görüntü veren bir çeşit plastik akış; metal diş uçlarının üzerine sarılmış olabilir.

SENTETİK YAĞ NEDİR?

Planlı ve öngörülebilir özelliklerdeki bir bileşim yaratmak için belirli bir kimyasal bileşime sahip reaktif maddelerden üretilen yağ.

SETAN DEĞER ARTTIRICI NEDİR?

Bir yakıtın setan değerini arttıran bir katkı maddesi (genellikle organik nitrat).
 

SETAN DEĞERİ NEDİR?

Standart tek silindirli motor testiyle, dizel yakıtın yanma gecikmesini, referans alınan yakıtlarla karşılaştırarak ortaya çıkartılan, dizel yakıtın yanma kalitesinin ölçüsü. Setan değeri yükseldikçe, yüksek hızlı, doğrudan enjeksiyonlu bir motorun çalışması kolaylaşacak ve daha az "beyaz duman" ve "dizel boğulması" yaşanacaktır.

SETAN ENDEKSİ NEDİR? 

Bir dizel yakıtın setan değerini öngörmek için, fiziksel özelliklerinden hesaplanan bir değer.

SEYRELTİCİ NEDİR?

Üst karter yağındaki katı kirletici maddeleri koloit (ultramikroskopik parçacıklardan oluşan madde) düzeyinde tutarak, motor parçalarında tortu ve cila kalıntılarının oluşmasını önleyen katkı maddesi. Genelde madenidir ("külsüz") ve deterjanlarla birlikte kullanılır.

SIVI SÜRTÜNME NEDİR?

Hareket halindeki bir gaz veya sıvının molekülleri arasında meydana gelir ve makaslama gerilimi olarak ifade edilir. Katı sürtünmeden farklı olarak, sıvı sürtünme hız ve alana bağlı olarak değişir.

SSI 

Bir vizkozite düzenleyicinin, bir yağın, motor çalışmasına veya özel test koşullarına maruz kaldığındaki yüzde kinematik vizkozite kaybına olan katkısının ölçüsü.
Sürtünme 
Bir objenin diğeri üzerindeki hareketine karşı direnç. Sürtünme, temas eden yüzeyler arasındaki kayganlığa ve birbirlerine doğru bastırıldıkları güce bağlıdır.

SİYAH YAĞLAR NEDİR?

Açık dişliler ve çelik kablolar için kullanılan ve ekstra katkı sağlayan, asfaltlı materyaller içeren yağlar.
Taç 
İçten yanmalı motorlarda, pistonun ateş segmanının üzerinde, doğrudan alev etkisine maruz kalan üst kısmı.

TBN NEDİR?

Bir yağın, kullanım sırasında yağın içerisinde oluşan asitlerin meydana getirdiği bozulmaya karşı direncinin ölçüsü. Yüksek bir TBN değeri, yağın yüksek alkali değerine sahip olduğunu ve zararlı asitleri nötralize etme yeteneğinin yüksek olduğunu ifade eder.

TEMAS AŞINMASI NEDİR?

Metalin metale temas etmesiyle oluşan ve lokal kaynak veya yüzeyin parçalanması ile görülen aşınma.
Tortu 
Motorun hareketsiz iç yüzeylerinde toplanan, normalde mayonez yoğunluğundaki kalın, koyu renkli tortu. Oluşumu, yağın çözünmez maddelerle aşırı yüklenmesi ile ilgilidir ve kömürümsü yoğunluğa gelecek şekilde ısınmadığı sürece silinerek temizlenebilir.
Uç nokta 
Bir petrol maddesinin damıtılma testi sırasında kaydedilen en yüksek buhar ısısı.
Uç yağlama 
Tam sıvı bir yağ tabakası geliştirilmeden, birbirine sürtünen iki yüzeyin arasının yağlanması. Bu durum, aşırı yüklenme durumlarında oluşur ve metalin metale değmesinin önlenmesi için, aşınma önleyici veya aşırı basınç (EP) katkılarının kullanılmasını gerektirir.
VI 
Vizkozite ısıdan etkilenir ve vizkozite endeksi (VI), bir yağın sıcaklıktan etkilenmeden vizkozitesini koruma yeteneğinin ölçüsüdür. Yağın vizkozite değişimine direncini belirlemek için 0-100 arası bir skala kullanılır ve vizkozite endeks değeri ne kadar yüksekse, yağın ısı nedeniyle vizkozite değişimine direnci de o kadar yüksektir.

VİZKOZİTE NEDİR?

Bir yağın akma yeteneğinin ölçüsü. Bir yağın SAE derecesi, vizkozitesini belirtir ve bu temelde 10. derece bir yağ, 20. derece bir yağdan daha az yapışkandır. En genel kinematik vizkozite birimi, stoke'dur (St), ama bu yüksek bir değer olduğu için en sık kullanılan birim centistoke'dur (cSt). Kinematik vizkozite normalde 40 veya 100 derece sıcaklıkta ölçülür.

VİZKOZİTE DÜZENLEYİCİ NEDİR?

Bir yağın vizkozitesinin ısı ile değişmeye yatkınlığını azaltan, genelde yüksek moleküler ağırlıklı bir polimerden oluşan yağ katkısı.

YAKIT ETANOL NEDİR?

Saf olmayan etanol (etil alkol, C2H5OH), su içerir ancak denaturant içermez.

YATAK GÖÇMESİ NEDİR?

Sabit durumdayken, bir yatak elemanının diğerine çarpmasıyla oluşan göçük.
Yağlama 
Birbirlerine temas eden hareketli yüzeyler arasına sürtünme azaltıcı bir tabaka yerleştirilerek sürtünme ve aşınmanın kontrol edilmesi. Sıvı, katı veya plastik bir madde ile gerçekleştirilebilir.

YENİDEN RAFİNE ETME NEDİR?

Kil temizleme, filtreleme veya daha gelişmiş metodlar kullanarak kullanılmış yağları işlemek ve yeniden kullanıma hazır hale getirmek.
Yorgunluk 
Malzemenin dayanma sınırının ötesindeki stres nedeniyle bir yüzeydeki çatlama, pullanma veya kırılma.
Yoğunluk 
Birim hacim başına düşen kütle.

YÜZEY AŞINMASI NEDİR?

Lokal kaynak veya çatlama nedeniyle oluşan anormal motor aşınması. Aşınma önleyici, aşırı basınç ve sürtünme düzenleyici katkılar kullanılarak engellenebilir.
 

SOLVER KİMYA