Madeni Yağların Elde Edilişi :
Ham petrolün rafinerilerde işlenmesi ile elde edilen ürünlerinden biri olan mineral yağlardır.Mineral yağlar özel işlemlerden geçirilerek, madeni yağların ham maddesi olan baz yağların elde edilmesi ile oluşur.Bu yağlar, viskozitelerine göre sınıflandırılır. Tüm madeni yağları, doğrudan elde etmek mümkün değildir. Madeni yağlar, değişik viskoziteli baz yağlara, üründen beklenen özelliklere göre seçilen, çeşitli katkı maddelerinin karıştırılmasıyla elde edilir.

Baz yağ, ham yağdan (yağın topraktan çıkartıldığı andaki doğal durumu) rafine edilir. Motor yağında kullanılan baz madde elde edilmeden önce, ham yağın çeşitli işlemlerle rafine edilmesi gereklidir. Parafin, sülfür ve nitrojen bileşenleri gibi istenmeyen maddelerin ayrılması gerekmektedir. Doymamış hidrokarbonların, çıkarılmaları veya daha istikrarlı moleküllere dönüştürülmeleri gerekir. Ham yağ öncelikle vakum damıtma ile bir dizi damıtık madde veya yapışkanlık aralıklarına ayrılır. Baz yağ üretimi için kullanılacak olan kısımlar, çeşitli işlemlerle rafine edilerek işlenirler.

Baz yağ, ham yağdan (yağın topraktan çıkartıldığı andaki doğal durumu) rafine edilir. Motor yağında kullanılan baz madde elde edilmeden önce, ham yağın çeşitli işlemlerle rafine edilmesi gereklidir. Parafin, sülfür ve nitrojen bileşenleri gibi istenmeyen maddelerin ayrılması gerekmektedir. Doymamış hidrokarbonların, çıkarılmaları veya daha istikrarlı moleküllere dönüştürülmeleri gerekir. Ham yağ öncelikle vakum damıtma ile bir dizi damıtık madde veya yapışkanlık aralıklarına ayrılır. Baz yağ üretimi için kullanılacak olan kısımlar, çeşitli işlemlerle rafine edilerek işlenirler. Bu işlemlerden bazıları:
Çözücü Ayrıştırma - doğal olarak oluşan doymuş ve doymamış hidrokarbonları ayırır.
Hidrokarbon işleme - nitrojen ve sülfür bileşenlerinin bir kısmını yok eder ve temel yağın rengini, oksitlenmesini ve termal stabilitesini iyileştirir.
 
Hidrokarbon dönüştürme - Çözücü ayrıştırılmasından önce enerji artışı için bazı doymamış hidrokarbonları doymuş hidrokarbonlara dönüştürür. Bu işlem aynı zamanda, geniş miktarda sülfür ve bazı nitrojen bileşenlerinin de yok edilmesine yardımcı olur.
Hidrokarbon parçalama - Baz maddedeki moleküllerin istenen doymuş hidrokarbon moleküllerine dönüştürüldüğü sofistike bir işlem. Doymuş hidrokarbonların enerjisi, hydro treating ve çözücü ayrıştırma ile elde edilenden çok daha yüksektir.
Hidroisomerizasyon - Hidrokarbon parçalama işlemi ile birlikte kullanıldığında, baz maddenin moleküllerini olabilecek en istikrarlı forma dönüştürür.
Baz yağ tek başına motorunuzu yeterince korumak için yeterli değildir. Bir motor yağının çok çeşitli motor çalışma koşullarında çeşitli fonksiyonları yerine getirmesi gerekir. Bu nedenle formüle birçok katkı maddesi eklenmiştir:

Piyasada çeşitli marka ve cinslerde madeni yağ satılmaktadır. Ancak tüm madeni yağların hammaddesi aynı olduğuna göre, bu yağlar arasındaki fark nedir?

Bunun iki nedeni vardır;
1. Kullanılan baz yağların kimyasal özelliklerinin farklı olması
2. Kullanılan katıkların cinsi ve miktarının farklı olması

Madeni Yağların Çeşitleri

Mineral baz yağlar, kimyasal yapıları bakımından üç büyük gruba ayrılırlar:

1. Alifatikler:
a) Parafinik
b) Naftanik

2. Aromatikler
3. Alifatik ve Aromatik

Yağların endüstri standartlarında üretilmeleri için baz yağ seçimi son derece önemlidir. Kimyasal bakımdan oldukça farklı özelliklere sahip bu baz yağlardan üretilen madeni yağlar farklı özellikler göstermektedir. Bu nedenle madeni yağlarda standart ve performansın gerektirdiği baz yağlar ve sentetik yağlar kullanılmalıdır.

Madeni Yağların Görevleri:

En iyi şartlarda üretilmiş parçaların yüzeylerinde bile tam bir düzgünlük ve parlaklık sağlanamaz. Yüzeyde asperit adı verilen, çok küçük ve sadece mikroskop ile görülebilen girinti ve çıkıntılar vardır. İki kuru yüzey birbirine temas ettiğinde, bu girinti ve çıkıntılar yüzeylerin hareketine karşı direnç gösterir. Bu dirence “sürtünme’’ denir. Yağlayıcının esas görevi, yüzeyler arasındaki bu sürtünmeyi azaltmak, birbiriyle temas halindeki yüzeyler arasında film tabakası oluşturarak iki katı cismi birbirinden ayırmak ve parçaların kolay hareketini sağlamaktır.

Mineral esaslı baz yağların özellikleri, ham petrolün özellikleri ile sınırlıdır. Ayrıca; son yıllarda dünyadaki ham petrol üretiminin azalması ile petrol fiyatlarında görülen hızlı artışlar, günümüzün gelişen teknolojisi sonucu daha zor şartlarda çalışabilecek yağlara gereksinim duyulması nedeniyle sentetik yağlayıcıların kullanılması ile ilgili çalışmalar gün geçtikçe artmaktadır.

Sentetik yağlar petrol esaslı olmayan kimyasal sentez yöntemleriyle elde edilir. Kimyasal proseste sentetik yapıyı meydan getirecek hidrokarbon moleküller boyut ve şekil bakımından birbirinin benzeri olacak biçimde tasarlanır. Sentetik yağlar özenle düzenlenmiş bu yapısı sayesinde düşük sürtünme, düşük sıcaklık, en az aşınma, enerji (yakıt) tasarrufu gibi birçok üstün özelliklere sahiptir. Çok düşük sıcaklıkta kolay akar, çok yüksek sıcaklıkta incelmez. Yüksek oksidasyon ve ısıl mukavemeti sayesinde kullanım ömrünü uzatır. Laboratuar ortamında farklı bir teknoloji ile üretilen sentetik yağlar, mineral yağlara oranla daha yüksek ve daha düşük sıcaklıklar ile yüksek basınca karşı dayanıklıdır.

Sentetik yağlar da, kullanılan sentetik baz yağın tipine göre adlandırılır.
Başlıca Sentetik Baz Yağlar

• Polialfaolefin (PAO)
• Alkali aromatik
• Polybutenes
• Alifatik Diester
• Polyester
• Polyalkeneglycol
• Phosphate Ester

                                                                                                                                                                    SOLVER KİMYA