MAKALELER / PAMUK YAPRAK BİTİ..ZARARLARI..MÜCADELESİ..

 PAMUK YAPRAK BİTİ VE ÖZELLİKLERİ

Pamuk yaprakbiti (Aphis gossypii Glov.) 1-2 mm büyüklükte, açık sarı yeşil, pembemsi kırmızı ve siyah olmak üzere çeşitli renklerde görülebilir. Vücutta abdomenin sonuna doğru iki yanda bir çift mum borucuğu (kornikulus) bulunur. Zararlıya halk arasında "Püseron, Ballık, Zenk" gibi adlar verilir. Kanatlı ve kanatsız formları vardır.

Kanatlı vivipar dişi, 1.2-1.9 mm boyda, baş ve toraks siyah, abdomen açık veya koyu yeşil ve iki yanda koyu renkli lekeler bulunur. Gözler siyaha yakın koyu kırmızıdır. Antenler siyahtır. Mum borucuğu siyah renklidir. Bacaklar koyu kahverengi veya kahverengimsi sarıdır.

Kanatsız vivipar dişi 1.2-2.0 mm boyda, baş, soluk sarımsı yeşil, koyu yeşil veya siyah renklidir. Vücut soluk, sarımsı yeşil, grimsi yeşil veya koyu yeşilden siyaha kadar değişen renklerdedir. Antenler açık sarı renkli ve vücut uzunluğunun yarısı kadardır. Mum borucuğu siyah renklidir. Bacaklar sandan yeşile kadar değişen renktedir.

Eşeyli ve eşeysiz çoğalabilen zararlı, ülkemiz pamuk alanlarında eşeysiz olarak üremektedir. Zararlı 4 nimf dönemi geçirerek, pamuk sezonunda bir dölünü 4-7 günde tamamlamaktadır. Genellikle nemli ve serin havadan hoşlanan yaprakbitinin popülâsyonu düşük nem ve hava sıcaklığının artışı ile ani düşüşler gösterir ve hatta yok olur. Temel gelişme dönemindeki ilk bulaşmalarda tepe sürgünlerinde, sonraki dönemlerde ise yaprak altlarında koloni halinde yaşarlar.

 PAMUK YAPRAK BİTLERİ VE ÇOĞALMALARI

Zararı, genç pamuk fidelerinin tepe tomurcuklarında ve yapraklarda bitki özsuyu­nun emilmesi sonucu meydana gelir. Zarar görmüş genç fide ve

yapraklarda renk değişir ve kıvrılır, bitki gelişimi yavaşlar. Ağır bulaşmalarda salgıladıkları yapışkan ve tatlı madde ile fumajin oluşmasına ortam sağlar. Oluşan fumajin de fotosentezi önlediği için daha çok zararlı olur. Genç fidelerde veya ileri devrelerde bitki üzerinde veya çevresinde karıncanın görülmesi orada yaprakbitinin bulunabileceğini gösterir. Dengesiz sulama ve bilhassa aşırı azotlu gübre kullanımı halinde bitkide gevşek bünyeli bir yapı oluşacağı için zararlının yoğunluğu artar. Temel gelişme döneminde hava sıcaklığının yükselişi ile yoğunluğu azalır.

Tüm pamuk alanlarında görülmektedir.

 PAMUK YAPRAK BİTİ İÇİN KÜLTÜREL ÖNLEMLER

Predatörleri:

Coccinella semptempunctata L. (Col.: Coccinellidae)

Coccinella undecimpunctata L. (Col.: Coccinellidae)

Adonia variegala (Goeze) (Col.: Coccinellidae)

Adonia variegala (Goeze) (Col.: Coccinellidae)

Adolia bipunctata L (Col.: Coccinellidae)

Scymmts interrııptus (Gz.) (Col.: Coccinellidae)

S. apelzi (Mulsant) (Col.: Coccinellidae)

S. rubromaculatus Goeze (Col.: Coccinellidae)

S. levaillanti (Mulsant) (Col.: Coccinellidae)

S. pallipediformis Günther (Col.: Coccinellidae)

S. apetzoides Çopra (Col.: Coccinellidae)

Exochomıts nigromacıtlatus (Gz.) (Col.: Coccinellidae)

E. flavipes M. (Col.: Coccinellidae)

Hyperaspis quadrimacıdatus Red. (Col.: Coccinellidae)
Propylaea quattuordecİmpımctata L.(Col.: Coccinellidae)

Thea vigintipunctala L. (Col.: Coccinellidae)

Ch/ysoperlcı carnea (Steph.) (Neur.: Chrysopidae)

Deraeocohs spp. (Hem.: Mİrİdae)

Nabis spp. (Hem.: Nabidae)

Orius spp. (Hem.:Anthocoridae)

Meiasyrphus coroilae (Fabr.) (Dip.: Syrphidae)

Aphidioletes aphidimyza Rondoni (Dip.:Cecidomyiidae)

Scaeva pytasih (L.) (Dip.; Syrphidae)

Lysiphkbus fabarum Marshall (Hym.: Aphidiidae)

Zararlının popülâsyonuna, özellikle Coccinellid predatörlerinin etkili oldukları belirlenmiştir.

Akdeniz Bölgesi'nde entomopatojen fungus olarak Fusarium subgluiinosa zaman zaman önemli oranda etkili olmaktadır.

 PAMUK YAPRAKBİTİ İÇİN TARIMSAL İLAÇLARLA MÜCADELE YÖNTEMLERİ

Tarla kontrollerinde yaprakbiti ile birlikte faydalı böcekler yoğun ise ilaçlama ertelenmelidir. Daha sonraki günlerde yapılan sayımlarda yaprakbiti popülâsyo-nunda bir artış saptandığında ilaçlama önerilir.

 PAMUK YAPRAK BİTLERİ İÇİN TARIM İLAÇLARI VE İLAÇLAMA ZAMANI

Fide döneminde seyreltmeden sonra %50 bulaşık fide, tarla döneminde ise 1 yaprakta ortalama 25 yaprakbiti saptandığında ilaçlı mücadele önerilir.