MAKALELER / PAMUKTA PEMBEKURT..PAMUK ZARARLILARI..MÜCADELESİ..

 PAMUK PEMBE KURDU VE ÖZELLİKLERİ

Pembekurt [Pectinophora gossypiella (Saund.)] ergininin kanat açıklığı 12-20 mm, vücut uzunluğu 7 mm'dir. Vücut ve kanatlar gri-kahverengidir. Ön kanatlar üzerinde enine koyu çizgiler ve lekeler vardır. Arka kanatlar kirli beyaz olup ön kanatlardan daha geniştir ve kenarları saçaklıdır.

Yumurtanın boyu 0.5-1 mm kadar olup ovalimsidir. Yeni çıkmış larva parlak beyaz ve çok şeffaftır. Sonradan pembe renge dönüşür. Baş ve pronotum her zaman kahverengidir. Her segmentte pembe lekeler ve kısa kıllar vardır. Pupanın boyu 8 mm kadardır. Önceleri beyazımsı olan renk sonra kahverengi olur. Pupanın üzeri ince ve kadife gibi yumuşak tüylerle kaplıdır.

Erginler gece aktif olup en çok 4 hafta kadar yaşayabilir. Kışı kör kozalar veya Bu nedenle zararlıyı pamuk yetiştirme periyodu içerisinde her zaman ve her biyolojik dönemde görmek mümkündür.

çiğitler içerisinde diyapoz halinde larva olarak geçirir. Kör kozalar tarlada kalan ve yakılmak için toplanmış saplarda bulunur. Kışı geçiren larvalardan erginler mart sonundan itibaren çıkmaya başlar Diyapozdan çıkış aynı anda olmayıp uzun bir zamana yayılmaktadır. Hatta bazen bu süre bir yılı bile aşabilir.

Bitkide taraklanma başlamadan önce çıkan erginlerin ara konukçusu bulunma­dığından ve pamuk bitkisinde yalnız generatif organlarda beslenebildiklerinden, bu dönemde dol vermesi mümkün değildir. Bu çıkışlara "intihar çıkışları11 adı da verilmektedir. Bu dönemde çıkan erginlerin döl vermeden ölmelerine karşın, larvaların bir kısmı bitkinin taraklanma dönemine ulaşabilmektedir. Daha sonra larva pupa olur. Pupalardan çıkan erginler pamuk bitkileri çıktıktan sonra yumurta bırakır. Zararlı yumurtasını çiçek, tarak ve koza gibi generatif organlara ve yaprakta bitki dokusu içerisine bıraktığı için gözle görmek çok zordur. Bir dişi hayatı boyunca 800 kadar yumurta bırakabilir. Bırakılan yumurtalar 4-12 günde açılır. Yumurtadan çıkan larvalar hemen tarak, çiçek ve kozanın içine girer.

Larva dönemi, yazın 15 gün kadar sürer. Olgunlaşan larva, kozada bir delik açarak dışarı çıkar. Toprak içinde, bitki artıkları arasında ve çok nadir de olsa koza içerisinde pupa olur. Pupa dönemi, yazın, 8-10 gün kadardır. Sonbaharda havaların soğuyup, günlerin kısaldığı dönemden sonra larvalar diyapoza girer. Yılda 4-5 döl verebilir.

 PAMUK PEMBE KURDU VE DAVRANIŞLARI

Zararlının larvası tarak, çiçek ve kozanın içine girerek beslenir. Bu organların iç kısmını yer. Özellikle koza içerisinde oluşan çiğitleri yiyerek zarar verir. Yenilen çiğitlerin çimlenme gücü düşer ve pembekurtlu çiğitlerden elde edilen yağın ve lifin kalitesi düşük olur. Koza içinde olgunlaşan larvanın dışarı çıkma deliğinden, Özellikle nemli koşullarda, fungus enfeksiyonları olabilir. Çiçekte larva bulunursa, "rozet çiçek*' denilen kapalı çiçek oluşur. Koza içindeki larva 1-2 çenet evini tahrip eder. Kozada birden fazla larva bulunması halinde kozanın tümü zarar görebilir. Ağır enfeksiyon koşullarında "kör koza" denilen durum ortaya çıkar ve zarar %80'e kadar ulaşabilir.

Akdeniz, Ege ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi pamuk alanlarında bulunmaktadır. Dünyada pamuk ekimi yapılan hemen hemen bütün ülkelerde vardır.

 PAMUKTA PEMBE KURTLAR VE KÜLTÜREL MÜCADELESİ

Tarla ve tohum temizliği gelecek yılın zararlı popülâsyonunu kırmada çok önemlidir. Bu nedenle pamuk hasadından sonra tarlada kalan saplar sap keserle kesilerek derin sürülmeli veya saplar kazma ile kesilerek toplanıp yakılmalıdır.

- Hasattan sonra hayvan sürülerini tarlalara bırakmak, tarlada kalan yeşil ve kör kozaların yenilmesi ve kışlayan popülâsyonun azaltılması açısından önemlidir.

- Tohum temizliği için tohumların delinte edilmiş olması ve ekimde bu tip tohumların kullanılması gereklidir.

- Çırçırlama işleminde savjin (savvgine) ve linter makinelerinden geçmiş to­humluk çiğitler de pembekurttan temizlenmektedir. Rollerjinden (Rollergine) geçmiş bulaşık tohumluk çiğit ise sterilizasyon veya fümigasyona tabi tutulmalıdır.

- Münavebeli ekim ve erken hasat yapılması yarar sağlar. Erken ekim ve erkenci çeşitlerin ekilmesi erken hasat olanağı vereceğinden sonbaharda tarlaların işlenmesine zaman bulunacaktır.

- Mevsim içinde tarlada görülen rozet çiçeklerin toplanıp yok edilmesi popülâsyonun azaltılması açısından yararlıdır.

 PAMUKTA PEMBE KURT İÇİN TARIM İLAÇLARI VE İLAÇLAMA ZAMANI

Alınması gereken karantina önlemleri, 6968 sayılı "Zirai Mücadele ve Zirai Karantina KanunıTnun 16. maddesinin f. g, h fıkraları ile 33 ve 34. maddeleri, 308 sayılı "Tohumlukların Tescil ve Sertifikasyonu" hakkındaki kanuna dayanılarak hazırlanan "Pamuk Ekilişlerinde Zararlı Olan Pembekurt Yönetmeliğinde açıkça belirtilmiştir.