MAKALELER / ŞEKER PANCARINDA SARILIK VİRÜSÜ..PANCARA ZARARLARI..MÜCADELESİ..

 ŞEKERPANCARI SARILIK VİRÜSÜ VE BELİRTİLERİ

Hastalığa neden olan virüsler esas olarak floem denetlerinde bulunmasına rağmen aynı zamanda bitkinin diğer dokularında da bulunabilir. Virüs şeker pancarı bitkisine ilk baharda, virüslerin kış aylarında konakladığı sirken, kara pazı, kuş yüreği, çoban çantası gibi yabancı otlardan, hayvan pancarı silolarından ve tohumluk pancarlardan taşınır. Başlıca sarılık virüsü taşıyıcıları, yeşil şeftali biti ve siyah bakla bitidir.
Diğer bir çok yaprak biti de hastalığı bulaştırabilir fakat önemli değildir. Zararın şiddeti, özellikle pancar tarlaları yakınındaki, virüs taşıyıcıları olan yaprak diplerinin ve virüsün kaynağın olan yabancı otların yoğunluğuna bağlıdır. Ilıman kış ve sıcak yaz aylarında yaprak dipleri daha fazla çoğaldığından, hastalık daha erken görülür ve hastalığın şiddeti daha fazla olur. Ilıman iklimlerde yeşil şeftali biti kışı şeftali ağaçları üzerinde aktif halde geçilir ve ilk baharda şeker pancarı tarlalarına uçarken virüsü de beraberinde taşır.
Siyah bakla biti kışı iğ ağacı (Evonymus) ve Kartopu (Viburnum) üzerinde yumurta devresinde geçirir. Bu bitkilerde sarılık virüslerinin konukçusu değildir bu nedenle, siyah yaprak bitleri taşıyıcı olabilmeleri için virüs ile bulaşık bitkilerde beslenmiş olmaları gerekir. Hastalık ilk baharda önce virüs taşıyan yaprak bitleri ile bulaştırılmış birkaç bitkide görülür. Daha sonra çoğalan yaprak bitleri ile hastalık hızlı bir şekilde yayılır. Hastalığın bulaşması için hastalık kaynağının pancar tarlalarının yakınında olması gerekli değildir. Çünkü, hastalığı taşıyan kanatlı yaprak bitleri bazen rüzgar ile çok uzak mesafelere kadar ulaşabilir.

 ŞEKER PANCARI SARILIK VİRÜSÜ VE ÇOĞALMALARI

Bu hastalık tarlada önce küçük odacıklar halinde, haziran ayından itibaren, görülmeye başlar ( Şekil 1 ). Yaprakta damarların arası kalınlaşır ve kırılabilir hale gelir ( Şekil 2, 3, ve 4 ). Hastalık tarlada hızlı bir şekilde yayılarak tarlanın tamamını etkiler. İki tip sarılık virüsünün sadece belirtilere bakarak ayırt etmek çok zordur.
BYV:Yapraklarda rengi limon sarısına dönmesi ile tanınabilir. Daha sonra, kırmızı- kahverengi lekeler görülmeye başlar ( Şekil 5 ) ve vejetasyon süresinin sonuna doğru tarlada bitkilerin rengi kırmızıya döner ( Şekil 6 ve 7 ). Bu virüsün bitkiye etkisi daha fazladır ve hastalanan bitkilerde, yaprak alımının azalması nedeniyle kök ve şeker veriminde büyük düşüşler görülür.
BMYV: Yapraklarda uçtan başlayarak turuncu bir renk oluşturur. Gelişmeyi zayıflatır ve parazitlik mantar gelişimini teşvik eder. Her iki virüs aynı tarlada ve aynı bitkilerde beraberce bulunabilir. Sarılık virüslerin sebep olduğu verim kayıpları hastalığın çok görüldüğü bölgelerde oldukça fazla olabilir. Enfeksiyon erken olursa, şeker oranı %2 ve şeker verimi %50 kadar düşebilir. Tohumluk bitkilerde tohum verimi kalitesi daha fazla etkilenir.

 ŞEKERPANCARINDA SARILIK VİRÜSÜ İLE KÜLTÜREL MÜCADELE YÖNTEMLERİ.

Virüs ile doğrudan mücadele etmek mümkün değildir ve bu yüzden bitki üzerinde ürünün hastalığı tedavi etmek ve virüsün etkilerini azaltmak imkansızdır. Tek önlem, virüs kaynağı kontrol etmek ve virüsün taşıyıcı yaprak bitkileri ile ilaçlı mücadele yapmaktadır.