MAKALELER / YÜZEYLERİN TEMİZLENMESİ
ÇEŞİTLİ YÜZEYLERİN TEMİZLİĞİ:
Günümüzde, temizliğe konu olan iki önemli değişkenden biri kir diğeri ise, yüzey ya da döşemedir. Yüzey (döşeme), bir binanın taban ve duvarlarını sağlığa uygun şekilde kaplayan malzemedir. Gerek iç mekan gerekse dış mekan kaplamalarda kullanılan çok çeşitli yüzey kaplama türleri bulun¬maktadır. Genel temizlik ve hijyen sağlanmasında yüzey temizliğinin çok büyük önemi vardır. Yüzeylerin temizliğinin amaca uygun yapılması için, doğru malzeme kullanmak gerekir. Yanlış malzeme seçimi ya da yanlış bakım yöntemleri döşemeye kısa sürede hatta bir kullanımda zarar verebilir. Döşemenin cinsine göre farklı malzeme ve uygulama yapmak gerekir. Başlıca döşeme çeşitleri ve temizlik yöntemlerine aşağıda yer verilmektedir
TAŞ VE BETON YÜZEYLERİN TEMİZLENMESİ :
Çimento, kum karışımı ile yapılan döşeme şeklidir. İçine mermer par¬çaları eklendiğinde mozaik türü zemin maddesi oluşur. Renkli mozaik, karo mozaik gibi çeşitleri bulunmaktadır. Bu tür zeminler, sıcak iklimli yer için çok uygun bir döşeme çeşididir. Özellikle suya dayanıklı oldukları için banyo, tuvalet, bahçe gibi alanlarda rahatlıkla kullanılır. Alkali maddelerden etkilenmez.
Taş ve beton döşemeler; sodalı, arap sabunlu sıcak su ile kolayca temizlenir. Fırçalayarak ovma metodu en iyi olanıdır. Temizlendikten sonra bezle iyice kurulanmalıdır. Mümkünse, parlaklık vermek ve sık kirlenmeyi önlemek için likit cila ile cilalanabilir. Çıkmayan lekeler için ince alüminyum tel veya toz deterjan kullanılabilir. Tuz ruhu gibi asitli maddeler özellikle mozaik yüzeylerde asla kullanılmamalıdır. Aksi halde, döşeme yüzeyin kayganlığı ve renk ayarı kaybolur, bozulur ya da delikli bir hal alır. Bu tür yüzeylerde, alçı, çimento ya da beton gibi yüzey üzerinde tabaka oluşturan kirler varsa bunların eritilmesi için sadece bu bölgelerde kısmi olarak asitli deterjanlar uygulanabilir.
MERMER YÜZEYLERİN TEMİZLENMESİ :
Son zamanlarda otel ve iş yerlerinde çok sık kullanılan bir yüzey kap-lamasıdır. Temeli kalsiyum karbonattır. Travertenlerde bu özellikleri nedeniyle bu gruba dahil edilebilir. Mermerler kolay temizlenirler ve güzel görünüşe sahiptirler. Döşemenin çok kirlenen, kararan yerleri çamaşır suyu ve arap sabunu konmuş suyla fırça veya makineyle ovularak temizlenir, durulanıp, kurulanır. Mermer temizliğinde tuzruhu, sirke gibi asitli mad¬deler kullanılmamalıdır, çünkü asitler mermeri eritir, cilasına zarar verir. Mermerin üzerine mürekkep ve benzeri lekelerin çıkartılmasında çamaşır suyu kullanılabilir. Mermer üzerinde lekelerin uzun süre bekletilmesi lekenin sabitleşmesine yol açar. Mermerler temizlendikten sonra cilalanmaktadır.
Son yıllarda gerek iç gerekse dış mekanların kaplanmasında kullanılan bir başka madde ise, granittir. Bir tür parlak mermer olan bu yüzeylerin cilalanmasına gerek yoktur. Sadece nemli mopla temizlenmesi yeterlidir.
PARKE YÜZEYLERİN TEMİZLENMESİ :
Bu döşemelerde gürgen, meşe, ceviz gibi sert ağaçlar kullanılır. Parke döşemeler cilalı ya da cilasız olarak kullanılabilir. Cilalı kullanılacağı zaman, suyu geçirmeyen cam cila ile cilalanarak uzun süre korunması sağlanır. Piyasada, tabanda kullanıldığı zaman parke, duvarda kullanıldığında lam¬bri olarak adlandırılmaktadır. Cilalı tahta yüzeylerin temizliği çok kolaydır. Ilık sabunlu suya batırılıp, iyice sıkılan bezle silinir ve sonra kurulanır. Günlük temizliği ise elektrik süpürgesi ile süpürülüp tozu alınarak yapılır. Aylık olarak cilalanması gerekir. Asit ve alkalilerden etkilenir. Temizliğinden sonra cam cila ile cilalanır. Cam cila suyu geçirmediği ve sudan etkilenmediği için parke uzun süre bozulmamakta ve daha uzun ömürlü olmaktadır.
Bazen, ahşap döşemenin cilasız olarak kullanılması da söz konusudur. Bu tür döşemeler, darbeden etkilenme, tozu ve kiri tutma, sudan çok çabuk etkilenerek şişip bozulma gibi dezavantajlara sahiptir. Temizlik yaparken fazla su kullanılmamalıdır. Sıcak sodalı ve sabunlu su ile silinerek temizlenirler. Silmek için kullanılan bezin suyu iyice sıkılmalı ve hemen kurulanmalıdır. Temizlik anında oda havalandırılmak, paspas ve halılar yerler iyice kuruduktan sonra serilmelidir. Bu tür döşemelerin temizliğinde, sıcak sodalı ve sabunlu su kullanılabilir.
HALI YÜZEYLERİN TEMİZLENMESİ :
En çok kullanılan tekstil yüzeydir. Halılar bir temel yüzeyle, bunun üzerinde uzanan tüy adını verdiğimiz halının cinsine göre, uzunluğu değişen bir üst yüzeyden meydana gelmiştir. Tüylerin arası, toz ve kirlerin yerleşmesi için uygun bir ortam oluşturur. Halıların, elyafı (dokusu), konstrüksiyonu (ipliklerin bağlanma şekli) ve tabanı (latek., PVC, poliüretan, jüt) temizlenmelerinde önemli kriterleri oluşturur. Halılar doğal ve yapay olmak üzere iki farklı elyaf türünden üretilebilirler. Halı kaplı alanların mümkün olduğunca kirlenmesinin önlenmesi ve koruyucu bakımının yapılması gerekmektedir. Halı nemden, güneşten ve lifleri güvelerden korunmalıdır. Dışarıdan içeriye kir taşınmaması için dış girişlere paspas konulmalıdır.
Halının günlük temizliği elektrikli süpürge ile süpürülerek yapılır. Haftalık temizliği ise, halı iyice süpürülüp tozu alındıktan sonra şampuanlanarak yapılır. Halı üzerindeki lekeler günü gününe ve mümkün olduğu kadar çabuk çıkarılmalıdır. Lekenin cinsine göre, farklı temizlik maddeleri kullanılır. Halıyı şampuanlamadan önce üzerindeki lekeler çıkarılır. Halının iyi temizlenmesi açısından bu önemlidir. Halıların yılda bir veya kirlenme durumuna göre birkaç kere yıkanarak temizlenmesi gereklidir. Halıya ilk defa uygulanacak yıkama işlemine başlamadan önce, halının yıkanmaya karşı dayanıklı olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Halı temizliğinde ve şampuanlanmasında kullanılan deterjanlar içeri¬sinde ağartıcı ve optik parlatıcıların bulunmamasına ve az köpürmesine özen gösterilmelidir. Halılar şampuanlandıktan sonra su çekme makinesi ya da halı yıkama makinesi ile suları alınmalıdır. Çok kirli halıları temizlenmesinde püskürtme-emme yöntemi kullanılmalıdır. Sıcak iklimli yerler¬de halıların (yünlü) güveden korunması için temizleme işleminden sonra naftalinlenmesi gerekir.
Halıların temizlenme süreci kısaca şöyle açıklanabilir: Tabanı lastik ve köpük olanlar en kolay temizlenen halılardır. Tabanı jüt olanların jüt kısmı imalatı sırasında iyi yıkanmamışsa çekme yapar. Açık renkli halılarda bazen yer yer lekeler meydana gelebilir. Bunun nedeni ise, orta kışıma konan katranın çözülmesidir. Bu nedenle hah yıkanmadan önce köşesinden denenmelidir.
SOLVER KİMYA
